Co zrobić z porzuconymi odpadami?

2 lipca 2025

blog, Blog wewnątrzMożliwość komentowania Co zrobić z porzuconymi odpadami? została wyłączona

Co zrobić z porzuconymi odpadami (komunalnymi czy nawet niebezpiecznymi takimi jak azbest)? Kto jest zobowiązany do ich usunięcia, czy właściciel nieruchomości, na której zostały porzucone, czy jest to obowiązek gminy?

Zgodnie z art. 26 Ustawy z 14 grudnia 2012 o odpadach (Dz. U. 2023 poz. 1587) to posiadasz odpadów jest zobowiązany do usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania. Jeśli Gmina jest w stanie ustalić, kto jest posiadaczem tych odpadów, to wtedy ten podmiot jest zobowiązany do ich usunięcia z miejsca, w którym te odpady zalegają. Należy bowiem zauważyć, że kluczowym elementem postępowania prowadzonego w trybie art. 26 ust. 2 tej ustawy jest ustalenie posiadacza odpadów odpowiedzialnego za usunięcie odpadów i poniesienie związanych z tym kosztów. Tymczasem definicja legalna posiadacza odpadów zawarta w art. 3 ust. 1 pkt 19 Ustawy o Odpadach (jako posiadacza odpadów – rozumie się wytwórcę odpadów lub osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, będące w posiadaniu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości).

Zatem ustawa wskazuje na domniemanie statusu posiadacza odpadów po stronie władającego powierzchnią ziemi.

Jak stanowi art. 26 ust. 2 ustawy o odpadach:

„Z zastrzeżeniem art. 26a, w przypadku nieusunięcia odpadów zgodnie z ust. 1, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji wydawanej z urzędu, nakazuje posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, z wyjątkiem przypadku, gdy obowiązek usunięcia odpadów jest skutkiem wydania decyzji o cofnięciu decyzji związanej z gospodarką odpadami, stwierdzenia nieważności, uchylenia lub wygaśnięcia decyzji związanej z gospodarką odpadami”.

ALE trzeba jeszcze spojrzeć na ust. 3 tego przepisu:

„Nakaz usunięcia odpadów, o którym mowa w ust. 2, z terenów zamkniętych oraz z nieruchomości, którymi gmina włada jako władający powierzchnią ziemi, a niebędących w posiadaniu innego podmiotu – wydaje właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska”

Natomiast ust. 4 stanowi:

„Jeżeli posiadacz odpadów nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości, z której jest obowiązany usunąć odpady, władający powierzchnią ziemi jest obowiązany umożliwić posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z tej nieruchomości, a w przypadku wykonania zastępczego decyzji – organowi egzekucyjnemu.”

5. Władającemu powierzchnią ziemi przysługuje od posiadacza odpadów wynagrodzenie za udostępnienie nieruchomości.

6. W decyzji, o której mowa w ust. 2, określa się w szczególności:

1) termin usunięcia odpadów;

2) rodzaj odpadów;

3)sposób usunięcia odpadów.”

 

W realizacji postanowień art. 26 ustawy o odpadach biorą udział trzy podmioty:

1. posiadacz odpadów, czyli zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 19 wytwórca odpadów lub osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej będąca w posiadaniu odpadów; przy czym domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości;
2. organ administracji publicznej, tj. wójt, burmistrz lub prezydent miasta albo RDOŚ;
3. władający powierzchnią ziemi, jeżeli nie jest nim posiadacz odpadów; przez władającego powierzchnią ziemi należy rozumieć, zgodnie z art. 3 pkt 44 Prawa ochrony środowiska, właściciela nieruchomości, a jeżeli w ewidencji gruntów i budynków, prowadzonej na podstawie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne (tj. na podstawie rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z 27.07.2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, Dz.U. poz. 1390 ze zm.), ujawniono inny podmiot władający gruntem – podmiot ujawniony jako władający.

 

Natomiast zgodnie z art. 26a.  ustawy o odpadach

1. W przypadku gdy ze względu na zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub środowiska konieczne jest niezwłoczne usunięcie odpadów, właściwy organ podejmuje działania polegające na usunięciu odpadów i gospodarowaniu nimi.
2. Właściwym organem w sprawach, o których mowa w ust. 1, jest:
   1. 1. w przypadku terenów zamkniętych oraz nieruchomości, którymi gmina włada jako władający powierzchnią ziemi – regionalny dyrektor ochrony środowiska;
      2. w przypadku gdy obowiązek usunięcia odpadów powstał w związku z wydaniem decyzji o cofnięciu decyzji związanej z gospodarką odpadami, stwierdzeniem nieważności, uchyleniem lub wygaśnięciem decyzji związanej z gospodarką odpadami – organ właściwy do wydania tej decyzji;
      3. w pozostałych przypadkach – wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

 

Zatem to Gmina byłaby zobowiązana w tym przypadku do pokrycia kosztów usunięcia odpadów- ale przysługiwałby jej zwrot tych kosztów od posiadacza odpadów.

Obowiązek usunięcia odpadów powstaje z mocy samego prawa. Posiadacz odpadów jest zobowiązany wykonać go bez wezwania. Jeżeli go nie wykonuje, z zastrzeżeniem art. 26a, wkracza z urzędu organ administracji publicznej, nakazując posiadaczowi usunięcie odpadów.

Zgodnie z tezą wyroku WSA w Gliwicach z 12.06.2017 r.,:

„Stwierdzenie nielegalnego składowania odpadów powoduje, że wydanie nakazu usunięcia odpadów jest nie prawem, ale obowiązkiem organu ochrony środowiska”

Organ taki zatem nakaz wydać musi.

 

Organem właściwym do nakazania usunięcia odpadów jest:

1) wójt, burmistrz lub prezydent miasta;

2) RDOŚ w dwóch sytuacjach:

17. a) jeżeli odpady mają być usunięte z terenu zamkniętego w rozumieniu art. 3 pkt 40 Prawa ochrony środowiska, tj. z terenu, a w szczególnych przypadkach obiektu budowlanego lub jego części, dostępnego wyłącznie dla osób uprawnionych oraz wyznaczonego w sposób określony w ustawie z 17.05.1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2021 r. poz. 1990); chodzi o tereny o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, określone przez właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych;
18. b) jeżeli odpady mają być usunięte z nieruchomości, którymi włada gmina jako władający powierzchnią ziemi, a niebędącymi w posiadaniu innego podmiotu.

 

Nakaz usunięcia odpadów jest decyzją administracyjną w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego.

Adresatem decyzji jest posiadacz odpadów, który może wnieść od niej odwołanie:

• jeżeli decyzja została wydana przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta – do samorządowego kolegium odwoławczego,
• jeżeli decyzja została wydana przez RDOŚ – do GDOŚ,

a następnie skargę do sądu administracyjnego.

 

Decyzji nakazującej usunięcie odpadów można nadać rygor natychmiastowej wykonalności.

Decyzja nakazująca usunięcie odpadów może być egzekwowana w trybie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym, przy czym praktycznie wchodzi w rachubę grzywna w celu przymuszenia i wykonanie zastępcze.

 

---