Środki na rachunku bankowym zmarłego a dziedziczenie
Z chwilą śmierci spadkodawcy dochodzi do otwarcia spadku i jego nabycia przez spadkobiercę. Zgodnie z przepisami w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki majątkowe zmarłego. Co do zasady, środki finansowe zgromadzone przez spadkodawcę przynależą do spadku i po wykazaniu praw do dziedziczenia podlegają wypłacie na rzecz spadkobierców.
Osoba powołana do spadku, ze zdziwieniem może przyjąć informację, że w pewnych sytuacjach nie będzie jednak uprawniona do otrzymania wypłaty kwoty zgromadzonej na rachunku założonym przez zmarłego lub też że zostanie jej wypłacona kwota pomniejszona o wypłaty na rzecz innych podmiotów.
Sytuacje te reguluje ustawa z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, zgodnie z którą w przypadku śmierci posiadacza rachunku oszczędnościowego, oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej, bank jest obowiązany wypłacić z tych rachunków:
- kwotę wydatkowaną na urządzenie pogrzebu zmarłego – osobie, która przedstawiła rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nią kosztów (wysokość takiej wypłaty jest limitowana zwyczajowymi kosztami pogrzebu przyjętymi w danym środowisku) a także,
- kwotę równą wpłatom na rachunki dokonanym przez organ wypłacający świadczenie z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego albo uposażenie w stanie spoczynku, które nie przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunku – organowi wypłacającemu dane świadczenie.
Ustawa stanowi, że kwoty wypłacone na ww. podstawie nie wchodzą w skład spadku. Nie wchodzi w skład spadku także kwota pieniężna, co do której posiadacz rachunku wydał bankowi pisemne polecenie dokonania wypłaty oznaczonej osobie po swojej śmierci.
Co istotne posiadacz rachunku bankowego nie ma zupełnej swobody w zakresie ustanowienia tzw. dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Przepisy stanowią, że może ona zostać ustanowiona wyłącznie na rzecz małżonka, wstępnych, zstępnych lub rodzeństwa. Wysokość kwoty wypłaty nie może być zaś wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku.
Prawo bankowe dopuszcza możliwość ustanowienia wielu dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, jednakże wspomniany powyżej limit kwotowy ma zastosowanie do ich sumy, nie zaś każdej z osobna. W przypadku przekroczenia maksymalnej wysokości poleceń wypłaty, dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją wydaną wcześniej. Kwota pozostała na rachunku po dokonaniu wypłaty, zgodnie z poleceniem posiadacza, podlega dziedziczeniu na zasadach ogólnych.
W przypadku powołania do spadku osoby, na rzecz której ustanowione zostało również polecenie wypłaty środków pieniężnych z rachunku bankowego po śmierci jego posiadacza, może pojawić się wątpliwość, czy kwota otrzymana przez takiego spadkobiercę tytułem realizacji dyspozycji, powinna zostać zaliczona na schedę spadkową celem przeprowadzenia rozliczeń z pozostałymi spadkobiercami lub ustalenia wartości zachowku. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzeczniczym, pomimo niewątpliwego podobieństwa w skutkach do darowizny czy zapisu windykacyjnego (które zaliczeniu na schedę spadkową podlegają) – wypłata określonej kwoty pieniężnej na rzecz wskazanych przez spadkodawcę osób: małżonka, wstępnych, zstępnych, lub rodzeństwa (dyspozycja wkładem na wypadek śmierci), nie podlega zaliczeniu na schedę spadkową.
r.pr. Sylwia Markowska
Comments are closed.