Cesja wierzytelności
Przelew wierzytelności (cesja) to umowa na mocy której wierzyciel (cedent) przenosi na osobę trzecią (cesjonariusza) wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Od tej chwili poprzedni wierzyciel zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego wiążącego go z dłużnikiem. Jest to jedna z cywilnoprawnych instytucji powodujących zmianę po stronie wierzyciela.
Stosownie do treści art. 509 §1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§2).
Cesja wierzytelności powoduje modyfikację podmiotową. Zakres odpowiedzialności dłużnika nie ulega jednak zmianie, podobnie jak sama wierzytelność.
Przedmiot cesji
Przedmiotem przelewu może być każda wierzytelność, zarówno pieniężna jak i niepieniężna. Na podstawie umowy cesji wierzyciel ma prawo zbyć całą wierzytelność lub jej część. Przedmiotem przelewu wierzytelności mogą być również wierzytelności przyszłe, które jednak zostają przeniesione na cesjonariusza dopiero z chwilą ich powstania. Przelew może być odpłatny lub nieodpłatny.
Negatywne przesłanki przelewu wierzytelności
Art. 509 §1 k.c. wskazuje trzy przesłanki, które uniemożliwiają dokonanie cesji wierzytelności.
Przeszkodą do dokonania cesji może być przepis ustawy np. art. 912 k.c., zgodnie z którym prawo dożywocia jest niezbywalne. Niedopuszczalne jest również przeniesienie wierzytelności alimentacyjnych ze względu na ich funkcję – zaspokojenie potrzeb życiowych uprawnionego.
Pactum de non cedendo – strony mogą w łączącej je umowie wprowadzić zakaz przelewu wierzytelności. Ponadto, strony mogą również uzależnić skuteczność dokonania przelewu od wyrażenia na to zgody przez dłużnika lub zachowania określonej formy. Wyłączenie w umowie dokonania cesji może być ograniczone jedynie do wskazania podmiotów, na rzecz których przelew nie może zostać dokonany.
Zakaz cesji wierzytelności może wynikać również z właściwości zobowiązania np. w przypadku jego ściśle osobistego charakteru (wierzytelności alimentacyjne, rentowe).
Umowa cesji wierzytelności
Brak w Kodeksie cywilnym regulacji dotyczących wymaganej formy umowy przelewu wierzytelności. Może zatem dojść do cesji w dowolny sposób, nawet przy ustnych ustaleniach stron, przy uwzględnieniu treści art. 511 k.c., który stanowi, że jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony.
Umowa cesji, poza ogólnymi wymogami formalnymi przewidzianymi dla umów, powinna zawierać m.in.:
- oznaczenie stron i przedmiotu umowy,
- skonkretyzowanie wierzytelności, która ma być przedmiotem cesji,
- oznaczenie stosunku prawnego, z którego wynika wierzytelność.
Zgodnie z art. 509 §2 k.c. wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszystkie prawa z nią związane, np. roszczenia o zapłatę kar umownych czy odsetki.
Zbywca wierzytelności nie odpowiada za wypłacalność dłużnika w chwili dokonania przelewu. Zawarcie umowy cesji nie wymaga również uzyskania zgody dłużnika, natomiast zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, cedent ma obowiązek poinformować dłużnika o fakcie zawarcia umowy cesji, jednocześnie wskazując nabywcę wierzytelności.
Cesja globalna
Zgodnie ze stanowiskiem doktryny dopuszczalny jest przelew kilku lub wszystkich wierzytelności przysługujących zbywcy wobec jednego lub kilku kontrahentów. Jest to tzw. cesja globalna, stosowana np. jako zabezpieczenie wierzytelności bankowych.
apl. radc. Wiktoria Korycka
Comments are closed.