Stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej

23 kwietnia 2025

blog, Blog wewnątrzNo Comments

W dzisiejszym wpisie omówię przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej, procedurę stwierdzenia nieważności decyzji oraz jaki organ jest właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji, a także jakie mogą zostać wydane rozstrzygnięcia w tej materii.

Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji

Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji zostały uregulowane w art. 156 § 1 KPA:

Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości;

Organy administracyjne powinny przestrzegać swojej właściwości miejscowej jak i rzeczowej, o czym stanowi treść przepisu art. 19 KPA. Ponadto każda z materialnych ustaw administracyjnych wskazuje na właściwość danego organu administracyjnego, w związku z powyższym niezwykle istotnym jest przy formułowaniu środka zaskarżenia, takim jak skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, zweryfikowanie, że decyzje administracyjne zostały wydane przez właściwe organy. W przypadku, gdy właściwość ta została naruszona, jest to podstawa do stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej.

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;

Pojęcie rażącego naruszenia prawa jest kwestią ocenną i uznaniową, bowiem nie każde naruszenie przepisów prawa przez organ administracyjny może być uznane jako rażące. Pomocne w tym zakresie jest orzecznictwo sądów administracyjnych, w którym stwierdzono, jakie sytuacje mogą być uznane za rażące naruszenia prawa w myśl powyższego przepisu. Należą m.in. do nich następujące przypadki:

• • organ odwoławczy nie wezwał strony do uzupełnienia braku odwołania i rozpoznał je, mimo że nie wywoływało ono skutków prawnych;
  • organ odwoławczy rozpoznał odwołanie od decyzji wniesionej po upływie terminu, mimo że termin nie został przywrócony;
  • organ administracji wydał decyzję w postępowaniu wszczętym na wniosek strony, który nie został przez nią podpisany, oraz nie wezwał strony przed wydaniem decyzji do uzupełnienia braku podania;
  • decyzja nie została podpisana przez osobę upoważnioną do jej wydania;
  • organ skierował decyzję do osoby zmarłej.

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząco;

4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały;

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą;

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

 

Negatywne przesłanki stwierdzenie nieważności decyzji

Należy wskazać, że nie można stwierdzić nieważności decyzji z przyczyn wskazanych w art. 156 § 1 KPA, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.

 

Kto rozpoznaje wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji?

Właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych w art. 156 kpa  jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze – ten organ.

Co istotne, postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

 

W jakiej formie następuje stwierdzenie nieważności decyzji przez organ?

Organ stwierdza nieważność decyzji w formie decyzji, po merytorycznym zbadaniu przesłanek nieważności. Organ prowadzący postępowanie może wydać następujące rozstrzygnięcia w tej sprawie:

• stwierdzić nieważność decyzji administracyjnej,
• odmówić stwierdzenia nieważności;
• stwierdzić wydanie decyzji z naruszeniem prawa.

Należy pamiętać, że wady decyzji wyliczone w art. 156 § 1 pkt 1–6 KPA oraz wady nieważności ustanowione w przepisach odrębnych, o których stanowi art. 156 § 1 pkt 7 KPA, mają w przeważającej mierze charakter materialnoprawny.

 

---