Zmiana składu osobowego spółki cywilnej
Umowa spółki cywilnej jest to specyficzny stosunek zobowiązaniowy, który został uregulowany przepisami Kodeksu Cywilnego. Wyjątkowe, w tym przypadku, jest to, że strony zawierające umowę na gruncie KC, co do zasady, mają rozbieżne interesy, jak np. umowa sprzedaży. Natomiast, spółka cywilna charakteryzuje się dążeniem wspólników do zbieżnego celu gospodarczego.
Z istoty stosunku, jakim jest spółka cywilna, wywodzi się zasada niezmienności składu osobowego. Jednakże nie jest to zasada absolutna, dlatego KC zawiera przypadki dopuszczalności zmiany składu osobowego spółki. Wyjątki mogą być również przewidziane w umowie. Jakie są przyczyny zmiany składu osobowego spółki cywilnej?
Śmierć wspólnika
Osoba fizyczna może umrzeć bądź zostać uznana za zmarłą prawomocnym postanowieniem sądu. W przypadku, gdy spółka składa się z dwóch wspólników, śmierć jednego z nich jest równoznaczna z rozwiązaniem spółki, chyba że umowa przewiduje wstąpienie spadkobierców. Jeżeli, spadkobierca nie chce skorzystać z przyznanego mu w umie prawa wstąpienia do spółki, należy się z nim rozliczyć.
Analogiczna do śmierci osoby fizycznej jest sytuacja utraty bytu prawnego przez osobę prawną, czyli np. wykreślenie danego podmiotu z właściwego dla niego rejestru.
Wypowiedzenie udziału
Jeżeli umowa spółki cywilnej została zawarta na czas nieoznaczony, wspólnik ma prawo wystąpienia w każdej chwili, bez podania uzasadnienia wypowiadając swój udział. Złożyć wypowiedzenie należy na 3 miesiące naprzód na koniec roku obrotowego. Termin ten może zostać umownie wydłużony, ale nie może zostać skrócony. Załóżmy, że wspólnik wypowiedział swój udział w listopadzie 2020 roku. Kodeksowy termin wypowiedzenia upłynie w lutym 2021, więc skutek nastąpi dopiero z końcem 2021 roku.
Natomiast, jeżeli wystąpił ważny powód to wspólnik, niezależnie czy umowa jest zawarta na czas oznaczony, czy nieoznaczony, może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia. Tutaj wystąpienie następuje natychmiastowo, czyli z momentem skutecznego złożenia oświadczenia pozostałym wspólnikom. Oświadczenie musi zawierać ważny powód, będący podstawą wypowiedzenia. Powód można podzielić na trzy grupy: dotyczący występującego wspólnika, pozostałych wspólników lub spółki.
Wypowiedzenie przez wierzyciela osobistego
W czasie trwania umowy spółki nie jest możliwe zaspokojenie z udziału wspólnika w majątku wspólnym. Wynika to z tego, że majątek spółki jest wspólnością łączną, dlatego dążąc do zaspokojenia wierzyciel musi wypowiedzieć udziały wspólnika. Aby wierzyciel mógł dokonać tego skutecznie, obligatoryjne jest spełnienie kumulatywnie trzech przesłanek:
- Wierzytelność musi być potwierdzona tytułem wykonawczym
- Uzyskanie zajęcia praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania
- Uprzednio zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne
- Bezskuteczność egzekucji z majątku ruchomego wspólnika przeprowadzonej w ciągu ostatnich 6 miesięcy
Wierzyciela obowiązuje okres 3 miesięcy wypowiedzenia, bez zachowania wymogu końca roku obrachunkowego. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia to wierzyciel może z niego skorzystać. Natomiast, jeżeli umowa wydłuża ten termin – to wierzyciela wiąże okres 3 miesięcy.
Przystąpienie do spółki nowego wspólnika
Pamiętajmy, że spółka cywilna to umowa zobowiązaniowa, dlatego możemy ją w każdym momencie zmienić. Zmiana ta może dotyczyć przystąpienia nowego wspólnika, czy, jak już zostało to wspomniane wcześniej, wystąpieniu wspólnika albo na jednym i drugim. Warto wskazać, że nowy wspólnik, przystępując do spółki, przystępuje również do jej zobowiązań, czyli będzie odpowiadał za długi istniejące już w chwili przystąpienia.
Podsumowując, mimo że spółka cywilna, w swoim założeniu jest umową stron, a nie stanowi spółki prawa handlowego, opartą na osobistym zaufaniu wspólników i zmierzającą do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego stron umowy spółki dopuszczalna jest zmiana jej składu osobowego.
Piotr Głogowski
Comments are closed.