Zarząd sukcesyjny
W pierwszej kolejności musimy podjąć wyjaśnienie czym tak naprawdę jest zarząd sukcesyjny, kto może zostać ustanowiony zarządcą sukcesyjnym, jakie są prawa i obowiązki zarządcy sukcesyjnego oraz czy okres sprawowania zarządu sukcesyjnego może zostać przedłużony.
Co to jest zarząd sukcesyjny?
Zarząd sukcesyjny to forma tymczasowego kierowania przedsiębiorstwem, po śmierci przedsiębiorcy, który we własnym imieniu wykonywał działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W czasie sprawowania zarządu sukcesyjnego, następcy prawni zmarłego przedsiębiorcy mają czas na podjęcie decyzji, czy chcą kontynuować działalność na własny rachunek, sprzedać firmę czy też zakończyć działalność. Korzystnym rozwiązaniem dla profesjonalnego przedsiębiorcy jest ustanowienie osoby zarządcy sukcesyjnego jeszcze za swojego życia. Praktyka pokazuje, że brak uregulowania tej kwestii jest przyczyną szeregu problemów związanych z sytuacją przedsiębiorstwa, które funkcjonowanie i którego organizacja zostaje zaburzona w przypadku nagłej śmierci przedsiębiorcy.
Przede wszystkim zaletami wynikającymi z ustanowienia osoby zarządcy sukcesyjnego jeszcze za życia przedsiębiorcy jest to, że przedsiębiorstwo zachowuję pełną płynność działania, w tym w szczególności zawarte umowy z kontrahentami są nadal kontynuowane. Ponadto zarządca natychmiast po śmierci przedsiębiorcy może zająć się prowadzeniem firmy (bez konieczności załatwiania spraw u notariusza). Zarządca może szybko uzyskać potwierdzenie możliwości wykonywania działalności wymagającej koncesji lub zezwoleń.
Kto może być zarządcą sukcesyjnym?
Zarządcą sukcesyjnym może być osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych.
Zarządcą sukcesyjnym nie może zostać osoba, wobec której prawomocnie orzeczono:
- zakaz prowadzenia działalności gospodarczej
- środek karny albo środek zabezpieczający w postaci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wykonywanej przez przedsiębiorcę, lub działalności gospodarczej w zakresie zarządu majątkiem.
Zarządcą sukcesyjnym nie może być osoba prawna, czyli – na przykład – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Zarządcę sukcesyjnego należy ustanowić w terminie 2 miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy, w przypadku gdy nie został on ustanowiony przez przedsiębiorcę jeszcze za swojego życia. Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego następuje na mocy aktu notarialnego, sporządzonego przez notariusza.
Kiedy wygasa zarząd sukcesyjny?
Zgodnie z przepisami ustawy o zarządzie sukcesyjnym, zarząd sukcesyjny wygasa, jeśli:
- w ciągu 2 miesięcy od śmierci przedsiębiorcy jeżeli nikt nie przyjął spadku;
- stwierdzono nabycie przedsiębiorstwa w spadku przez jedynego spadkobiercę albo zapisobiorcę windykacyjnego;
- jedna osoba nabyła całe przedsiębiorstwo w spadku (np. wniesiono je w całości aportem do spółki)
- w ciągu miesiąca od wykreślenia zarządcy sukcesyjnego z CEIDG, jeśli nie powołano w tym okresie kolejnego zarządcy
- ogłoszono upadłość przedsiębiorcy
- wcześniej nastąpi dział spadku obejmujący przedsiębiorstwo w spadku.
Jakie prawa i obowiązki ma zarządca sukcesyjny?
Zarządca sukcesyjny:
- posługuje się własnymi danymi, w tym nr NIP, a także firmą zmarłego przedsiębiorcy z dodatkowym oznaczeniem – „w spadku”,
- wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz, te wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa „w spadku”,
- może pozywać i być pozywany w sprawach wynikających z wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej lub prowadzenia przedsiębiorstwa
w spadku oraz brać udział w postępowaniach administracyjnych, podatkowych
i sądowo-administracyjnych w tych sprawach.
Umowy handlowe podpisane przez zmarłego przedsiębiorcę nie wygasają z powodu jego śmierci. Jeżeli zarządca sukcesyjny został powołany przez przedsiębiorcę jeszcze za swojego życia, może nadal kontynuować ich wykonywanie, poprzez zawiadomienie kontrahentów, że za wykonanie umów odpowiada teraz zarządca sukcesyjny prowadzący przedsiębiorstwo w spadku.
W przypadku, gdy nie ustanowiono zarządu sukcesyjnego, umowa o pracę z pracownikiem zmarłego przedsiębiorcy wygasa z upływem 30 dni od dnia śmierci pracodawcy, chyba że przed upływem tego terminu, na mocy pisemnego porozumienia stron, strony ustalą, że stosunek pracy będzie kontynuowany na dotychczasowych zasadach.
Po śmierci przedsiębiorcy, który prowadził swoją działalność na podstawie m.in.: zezwolenia, koncesji, czy licencji, wydawanych w formie decyzji administracyjnej przez powołane do tego organy, taka decyzja nie wygasa automatycznie, ale dopiero:
- z upływem sześciu miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy, jeśli nie został ustanowiony zarząd sukcesyjny
- z upływem trzech miesięcy od dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego, chyba że w ciągu tych trzech miesięcy zarządca sukcesyjny złoży do organu administracji publicznej, który wydał decyzję, wniosek o potwierdzenie możliwości jej wykonywania.
Zarządca sukcesyjny, który chce potwierdzić możliwość dalszego wykonywania decyzji wydanej dla przedsiębiorstwa, powinien:
- przedłożyć we właściwym urzędzie dokumenty, które potwierdzają spełnienie warunków niezbędnych do uzyskania tej decyzji
- oświadczyć, że przyjmuje wszystkie warunki zawarte w decyzji i zobowiązuje się do wykonania związanych z nią obowiązków.
Czy zarząd sukcesyjny może zostać przedłużony?
Przedłużenie zarządu sukcesyjnego jest możliwe po złożeniu właściwie uzasadnionego wniosku. Tak wniosek powinien wskazywać ważne przyczyny, dla których przedłużenie zarządu jest niezbędne. Jedną z ważnych przyczyn może być np. wskazanie, że zmiana osoby zarządcy mogłaby doprowadzić do dezorganizacji w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, ze względu na znaczną ilość zawartych umów z kontrahentami. Sąd może przedłużyć okres trwania zarządu sukcesyjnego maksymalnie do 5 lat od dnia śmierci przedsiębiorcy.
prawnik Magdalena Cyburt
Comments are closed.