Umowa dożywocia

13 lipca 2023

blog, Blog wewnątrzMożliwość komentowania Umowa dożywocia została wyłączona

Polskie prawo przewiduje różne formy przeniesienia własności nieruchomości. Zaliczyć do nich możemy tradycyjną formę, jaką jest umowa sprzedaży, natomiast możliwe jest również zawarcie umowy darowizny, czy umowy dożywocia. Dziś przybliżymy Państwu tę ostatnią z umów.

Z pewnością niejednokrotnie spotkali się Państwo z określeniem „oddania/przekazania komuś mieszkania w zamian za opiekę”. Często jest to rozwiązanie stosowane przez osoby, które ze względu na problemy ze zdrowiem lub podeszły wiek chcą się zabezpieczyć, poprzez zapewnienie sobie dożywotniego utrzymania przy jednoczesnym zadeklarowaniu przekazania swojemu opiekunowi nieruchomości w zamian. Na czym dokładnie polega umowa dożywocia?

Cechy i charakter umowy dożywocia

Umowa dożywocia stanowi umowę nazwaną, którą szczegółowo regulują przepisy Kodeksu Cywilnego. Jest to umowa wzajemna, dwustronnie zobowiązująca, na mocy której zbywca nieruchomości (tzw. dożywotnik) przenosi własność należącej do niego nieruchomości na nabywcę, który zobowiązuje się do dożywotniego utrzymania zbywcy. Ze względu na fakt, że jest to umowa, mocą której dysponuje się prawem do nieruchomości, dla swej ważności musi być zawarta w formie aktu notarialnego. W tym miejscu warto podkreślić, że przepisy nie zakazują, aby w charakterze zbywcy wystąpiła więcej niż jedna osoba. Idealnym przykładem będzie tutaj sytuacja, w której dwoje rodziców decyduje się na przekazanie nieruchomości swojemu dziecku na mocy umowy dożywocia. Wówczas, w razie śmierci jednego z dożywotników, zobowiązanie po stronie nabywcy ulega odpowiedniemu zmniejszeniu.

Obowiązki zobowiązanego (nabywcy nieruchomości)

Wraz z zawarciem umowy dożywocia nabywca nieruchomości zaciąga na siebie obowiązek dożywotniego utrzymania dotychczasowego właściciela nieruchomości. Warto jednak wyjaśnić, na czym ten obowiązek polega. Przede wszystkim, przepisy Kodeksu Cywilnego wskazują jedynie przykładowe obowiązki, które spoczywają na zobowiązanym z tytułu zawarcia umowy dożywocia, jednakże podkreślenia wymaga fakt, iż nie jest to katalog zamknięty. Oznacza to, że świadczenia w ramach „zapewnienia dożywotniego utrzymania” należy dopasować do potrzeb konkretnego dożywotnika i jako przykład może to być konieczność zapewnienia mu wyżywienia, ale również światła, opału, opieki, a także obowiązek zorganizowania i pokrycia kosztu pogrzebu.

Od kiedy zobowiązany staje się właścicielem nieruchomości?

Niekiedy zainteresowani zawarciem umowy dożywocia zastanawiają się, od kiedy zbywający nabędzie prawo własności do nieruchomości będącej przedmiotem umowy dożywocia – czy nastąpi to z chwilą zawarcia umowy, a może dopiero po śmierci dożywotnika? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w przepisach, zgodnie z którymi „przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia” (por. art. 910 kodeksu cywilnego). Oznacza to, że własność nieruchomości przechodzi na nabywcę w momencie podpisania umowy, na mocy której dochodzi do jednoczesnego obciążenia nieruchomości prawem dożywocia, które sprowadza się do dokonania wpisu w dziale III ksiąg wieczystych, w których prawo to ulega ujawnieniu.

 

---