ŚWIADCZENIE UZUPEŁNIAJĄCE DLA OSÓB NIEZDOLNYCH DO SAMODZIELNEJ EGZYSTENCJI
Dzisiaj podejmiemy temat świadczenia 500+. Słysząc to określenie, na pierwszy plan wysuwa nam się świadczenie rodzinne 500+ na dziecko, jednak dzisiaj porozmawiamy o świadczeniu emerytalno-rentowym, czyli świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (potocznie zwanym właśnie 500+).
Czym jest świadczenie emerytalno-rentowe 500+ i co należy rozumieć przez pojęcie „niezdolności do samodzielnej egzystencji”?
Świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji ma swoje miejsce w obowiązującym porządku prawnym, bowiem zagwarantowane jest ustawą z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Celem omawianego świadczenia jest wsparcie dochodowe dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.
Mówiąc o niezdolności do samodzielnej egzystencji należy przez to rozumieć zarówno opiekę, jak i pomoc w załatwieniu elementarnych spraw życia codziennego. Jednak sam fakt, że osoba doznaje pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego czy też, że potrzebuje pomocy innych osób nie może przesądzać o uznaniu jej za niezdolną do samodzielnej egzystencji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 30 sierpnia 2017 r., III AUa 62/17, 2362730). Do czynności zabezpieczających samodzielną egzystencję nie należą wyłącznie czynności tzw. samoobsługi jak mycie się, ubieranie, samodzielne jedzenie. Niezdolna do samodzielnej egzystencji jest zarówno osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby, jak i osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby. W ramach zakresu pojęcia „niezdolności do samodzielnej egzystencji” należy odróżnić opiekę, oznaczającą pielęgnację (czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp.) od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza; wszystkie powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu „niezdolność do samodzielnej egzystencji”. Jeżeli stan zdrowia ubezpieczonego nie powoduje konieczności zapewnienia mu stałej ani długotrwałej opieki i pomocy innej osoby, by mogły zostać zaspokojone jego elementarne potrzeby życia codziennego i nie zostało wykazane aby nie radził sobie z obowiązkami domowymi, sama okoliczność, że w związku z występującymi u ubezpieczonego schorzeniami doznaje on pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego, a czasem też potrzebuje pomocy innych osób, nie może uzasadniać uznania go za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji.
Komu przysługuje zatem świadczenie 500+?
Otóż jak przy większości świadczeń należy spełnić wymagania przewidziane ustawą. Przede wszystkim osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia musi mieć ukończone 18 lat, legitymować się orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji. Co istotne, osoba uprawniona musi być obywatelem RP, ewentualnie obywatelem państwa członkowskiego UE posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium RP bądź cudzoziemcem legalnie przebywającym na terytorium RP.
Co należy zrobić, by móc starać się o przyznanie świadczenia?
Osoba spełniająca wymogi, o których wspomniałam, składa wniosek do właściwego organu emerytalno-rentowego, najczęściej będzie to ZUS bądź KRUS, załączając przy tym obowiązkowo dokumenty, z których jednoznacznie wynikają okoliczności uzasadniające przyznanie wnioskowanego świadczenia.
Niestety na tyn etapie nie możemy mieć pewności, że 500+ zostanie nam przyznane i wypłacone. Organ musi zweryfikować wniosek pod względem formalnym, następnie weryfikuje, czy osoba ubiegająca się o świadczenie 500+ nie ma innych, przyznanych świadczeń pieniężnych, bowiem ma to kluczowe znaczenie dla wydania ostatecznej decyzji. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy, świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2021,poz. 291), zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 1750 zł miesięcznie.
Po rozpatrzeniu przedłożonego wniosku wraz z wymaganą dokumentacją, organ rentowy wydaje decyzję, rozstrzygając, czy wnioskodawcy przysługuje omawiane świadczenie 500+ czy też nie. Warto dodać, że strona niezadowolona z wydanej decyzji, zawsze ma możliwość odwołania się od niej, o czym rzecz jasna zostaje pouczona w treści pisma. Podkreślić w tym miejscu należy, że strona odwołująca się nie ponosi żadnych opłat sądowych z tym związanych, co tym bardziej przesądza o fakcie, że nic nie stoi na przeszkodzie, by móc skutecznie dochodzić swoich praw – w myśl potocznej zasady „a może się uda”.
Podsumowując ten temat, świadczenie 500+jest stosunkowo nowym świadczeniem, bo zostało wprowadzone dopiero od lipca 2019 r., po wybuchu pandemii, gdzie jak wiemy, dostęp do opieki medycznej był znacznie utrudniony. Na skutek powyższego wiele osób czasem zostało jej pozbawionej, ponieważ np. na czas nie przyjechała karetka, w konsekwencji czego pacjent nie otrzymał na czas pomocy i dostał np. udaru mózgu. Bardzo często przy tego typu schorzeniach naruszenia organizmu są na tyle poważne, że chory wymaga dużo czasu, by móc wrócić do takiej sprawności, jaką miał przed zdarzeniem, czasem bywa też tak, że w ogóle to nie następuje. Wówczas warto wiedzieć, że istnieje takie wsparcie finansowe, które na pewno pomoże w tych trudnych dla rodziny chwilach.
prawnik Aleksandra Szewczyk
Comments are closed.