Odstąpienie od umowy zakupu samochodu używanego
Na wstępie zaznaczę, że rozważania zawarte w niniejszym artykule dotyczą wyłącznie sytuacji gdy do sprzedaży samochodu dochodzi pomiędzy osobami fizycznymi (relacje prawne pomiędzy profesjonalnym sprzedawcą, a konsumentem są uregulowane oddzielnymi przepisami). Zgodnie z przepisem zawartym w art. 556 kodeksu cywilnego „sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego jeżeli rzecz sprzedana ma wadę” (fizyczną lub prawą). Odpowiedzialność taka nazywana jest rękojmią.
Wada fizyczna i wada prawna
Z wadą fizyczną mamy do czynienia, kiedy rzecz stanowiąca przedmiot sprzedaży jest niezgodna z umową, w szczególności nie posiada właściwości o których zapewniał sprzedawca, jest w stanie niekompletnym, lub z innych przyczyn jest nieprzydatna do celów, do których jest przeznaczona.
Wadą prawną, mówiąc pokrótce nazywamy stan gdy występuje niezgodność danych widniejących w dokumentach ze stanem rzeczywistym. Przykładem wady prawnej może być rozbieżność w roczniku pojazdu, określenie modelu, brak informacji o prawach osób trzecich (zastawie) lub decyzji o ograniczeniu w korzystaniu. Zarówno wada prawna jak i wada fizyczna dają kupującemu prawo do odstąpienia od umowy. Jednak w przypadku wady fizycznej musi to być wada, która w istotny sposób zmienia właściwości pojazdu lub której nie da się z łatwością usunąć bez ponoszenia znacznych nakładów finansowych. Mając na myśli znaczne nakłady chodzi o relację pomiędzy wartością zakupionego pojazdu a kosztami usunięcia usterki.
A co po stwierdzeniu wady?
Jeżeli już dojdzie do sytuacji gdy nabywca stwierdzi, że zakupiony pojazd jest niezgodny z umową, aby skutecznie odstąpić od transakcji musi spełnić określone prawem warunki:
- Nabywca w pierwszej kolejności musi zawiadomić sprzedawcę o stwierdzonych wadach i wezwać do ich usunięcia, ewentualnie zażądać obniżenia ceny, chyba że wada jest nieusuwalna lub na tyle poważna, że zmienia właściwości pojazdu.
- Dopiero gdy sprzedawca odrzuci roszczenia nabywcy może on złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy.
Odstąpienie takie wymaga formy pisemnej. Obecnie za formę pisemną przyjmuje się również korespondencję elektroniczną. Trzeba jednak pamiętać, że odstępujący kierując sprawę na drogę sądową, w procesie będzie musiał udowodnić, iż oświadczenie o odstąpieniu od umowy dotarło do sprzedawcy.
Czy sprzedawca może uchylić się od odpowiedzialności z tytułu rękojmi przy sprzedaży samochodu używanego?
Odpowiedź brzmi – tak. Jednak nie w każdym przypadku. Kodeks cywilny pozwala na modyfikację odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Zgodnie z art. 558 § 1 kodeksu cywilnego „strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć (…)”. Jednak nawet gdy w umowie został zawarty zapis o wyłączeniu odpowiedzialności z tytułu rękojmi, zapis ten jest bezskuteczny, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym. Taka sytuacja może mieć miejsce gdy sprzedający zapewnia, że pojazd jest bezwypadkowy, a po pewnym czasie okaże się że w przeszłości uległ poważnemu wypadkowi.
Sprzedawca nie godzi się na odstąpienie od umowy? Co dalej?
Pozostaje więc pytanie: jakie kroki musi podjąć nabywca używanego pojazdu kiedy stwierdzi, ze jego pojazd ma istotne wady fizyczne i zdecyduje się na odstąpienie od umowy, a sprzedawca się na to nie zgadza? W takiej sytuacji warto udokumentować stan pojazdu zlecając wykonanie ekspertyzy technicznej rzeczoznawcy, który w sposób profesjonalny opisze stan pojazdu i sporządzi dokumentację fotograficzną, jak również wyceni koszt doprowadzenia pojazdu do stanu o jakim zapewniał sprzedawca. Dokumentacja taka może się okazać kluczowym dowodem w postępowaniu sądowym. Należy pamiętać, iż nabywca od momentu złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy nie powinien używać pojazdu będącego przedmiotem umowy.
Czy warto?
Biorąc pod uwagę, że postępowanie sądowe zwykle jest długotrwałe, a wynik nie zawsze musi być po myśli powoda, warto się zastanowić czy w efekcie końcowym taki krok się opłaci. Dlatego nabywca dla własnego dobra powinien dochować należytej staranności i przed zakupem używanego pojazdu dokładnie go sprawdzić w autoryzowanym serwisie lub z pomocą rzeczoznawcy. Oczywiście jest to dodatkowy koszt, ale w efekcie końcowym może się to opłacić, a z pewnością zaoszczędzi kupującemu kłopotów.
Odwróćmy perspektywę…
Rozważając temat prawa do odstąpienia od umowy sprzedaży samochodu używanego trzeba też spojrzeć na sprawę z perspektywy sprzedawcy. Można bowiem wyobrazić sobie sytuację, kiedy nabywca dokona pochopnego zakupu, z którego będzie się chciał wycofać pod 'byle pretekstem’. Może też się zdarzyć, że sprzedający poinformuje kupującego o defektach sprzedawanego pojazdu, cena też zostanie ustalona adekwatnie do jego stanu, a kupujący po pewnym czasie wykorzysta fakt, że pojazd ma wady i zażąda obniżenia ceny lub użyje jako pretekstu do odstąpienia od umowy. Aby uchronić się przed takimi zdarzeniami zachęcam aby w umowie sprzedaży opisać stan techniczny pojazdu lub elementy podlegające wymianie czy naprawie i że kupujący został o tym poinformowany.
prawnik Witold Sawa
Comments are closed.