Właściwość miejscowa sądu
W dzisiejszym wpisie pokrótce wyjaśnię, czym jest właściwość miejscowa sądu oraz jakie obowiązują zasady jej ustalania w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, co jest kluczową kwestią w przypadku inicjowania postępowania sądowego przez stronę powodową lub wnioskodawcę.
Właściwość miejscowa Sądu – zasady ogólne
Kodeks postępowania cywilnego określa kilka zasad ustalania właściwości miejscowej Sądu. Pierwszą najogólniejsza zasada została uregulowana w treści art. 27 k.p.c., zgodnie z jego treścią powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. Należy pamiętać, że miejsce zamieszkania określa się według przepisów Kodeksu cywilnego.
Kolejną regułą ustalania właściwości miejscowej są art. 28 i nast. k.p.c. W przypadku, gdy pozwany nie ma miejsca zamieszkania na terenie naszego kraju, to właściwość ogólną wyznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w Polsce – według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce.
Jeśli chcielibyśmy skierować powództwo np. przeciwko Skarbowi Państw to należy je wytoczyć według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie.
W sytuacji gdy stroną pozwaną byłaby osoba prawna lub inny podmiot niebędący osobą fizyczną, to powództwo wytacza się według miejsca ich siedziby.
Właściwość przemienna sądu – co oznacza w praktyce?
Właściwość przemienna Sądu oznacza nic innego jak wybór podmiotu inicjującego postępowanie sądowe, według której właściwości będzie mógł wytoczyć powództwo, tj. albo według przepisów właściwości ogólnej albo według właściwości przemiennej oznaczonej w przepisach art. 31 i następnych k.p.c.
Do spraw, które można wytoczyć przed sądem według przepisów o właściwości przemiennej należą m.in.:
- sprawy o alimenty czy ustalenie ojcostwa:
Powództwo o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z tym roszczenia powód może wytoczyć według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
- sprawy przeciwko przedsiębiorcy:
Powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy można wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału.
- sprawy ze sporów wynikających z umów:
Powództwo o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, o zmianę umowy oraz o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania.
Przy czym za miejsce wykonania umowy uważa się miejsce spełnienia świadczenia charakterystycznego dla umów danego rodzaju, w szczególności w przypadku:
- sprzedaży rzeczy ruchomych – miejsce, do którego rzeczy te zgodnie z umową zostały lub miały zostać dostarczone;
- świadczenia usług – miejsce, w którym usługi zgodnie z umową były lub miały być świadczone.
Właściwość wyłączna sądu
Przepisy k.p.c. regulują również właściwość wyłączną, która określa, że powództwo można wytoczyć tylko przed sąd określony w przepisach dotyczącej tej właściwości.
Do spraw, które można wytoczyć przed sądem według przepisów o właściwości wyłącznej należą m.in.:
- sprawy spadkowe:
Powództwo z tytułu dziedziczenia, zachowku, jak również z tytułu zapisu, polecenia oraz innych rozrządzeń testamentowych wytacza się wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli miejsca jego zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.
- sprawy małżeńskie:
Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.
Reasumując, zanim zdecydujemy się na zainicjowanie postępowania sądowego, musimy dokładnie sprawdzić przeciwko komu je kierujemy i który sąd będzie właściwy do rozpoznania naszej sprawy.
prawnik Magdalena Cyburt
Comments are closed.