Umowa o zakazie konkurencji z pracownikiem

W niektórych branżach (przeważnie w tych z wąskiej specjalizacji), często spotykamy się z sytuacją, gdzie pracodawca będzie wymagał podpisania osobnej umowy lub klauzuli o zakazie konkurencji. Jest to dosyć powszechny proceder, dlatego poniżej przeanalizujemy jego zastosowanie.

Zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy. Zgodnie z przepisami pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką samą jak pracodawca działalność. Aby zakaz konkurencji obowiązywał pracodawca i pracownik powinni zawrzeć na piśmie umowę o zakazie konkurencji. Na podstawie takiej umowy zakaz konkurencji obowiązuje w trakcie pracy lub przez określony czas po odejściu lub zwolnieniu pracownika z pracy.

Zakaz konkurencji może stanowić część umowy o pracę ale może zostać zawarty również później jako odrębny kontrakt.

Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy powinna zawierać takie elementy jak:

  1. Strony umowy
  2. Czas obowiązywania umowy oraz
  3. Zakres zakazu konkurencji

Strony powinny precyzyjne określić czynności zabronione pracownikowi – ich rodzaj, zasięg terytorialny i formę prawną.

Pracodawca nie może jednak zakazać pracownikowi działalności, która nie jest dla niego konkurencyjna. Postanowienie umowy o pracę zabraniające pracownikowi podejmowania działalności dodatkowej niekonkurencyjnej jest nieważne.

Strony w umowie powinny dokładnie określić, jakie formy działalności konkurencyjnej są zakazane (np. prowadzenie przedsiębiorstwa indywidualnie, bycie wspólnikiem spółki osobowej lub kapitałowej, podejmowanie pracy u konkurencji na podstawie umowy o pracę, zlecenia, o dzieło itp.).

Przepisy dotyczące umowy o zakazie konkurencji, podpisanej w trakcie trwania stosunku pracy, stosuje się odpowiednio do umów dotyczących zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Taką umowę można zawrzeć jednak wyłącznie wtedy, kiedy pracownik miał dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Ustawa zastrzega, że umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta tylko na określony czas, a rekompensatą dla pracownika musi być odszkodowanie wypłacane przez cały okres obowiązywania zakazu konkurencji. Ustawodawca przewiduje, że odszkodowanie należne pracownikowi, który podpisze umowę o zakazie konkurencji, nie może być niższe niż 25% wynagrodzenia, otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy. Jeśli w umowie nie zostanie określona wysokość odszkodowania lub odszkodowanie będzie niższe niż przewidziane w przepisach kodeksu pracy, pracownikowi należy się rekompensata w wysokości określonej w Kodeksie pracy. Należy pamiętać, że w przypadku niewypłacania przez pracodawcę odszkodowania, zakaz konkurencji przestaje obowiązywać. Pracownik musi mieć również na uwadze, że ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną byłemu pracodawcy wskutek naruszenia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

Strony mogą zastrzec w umowie konkretną kwotę pod postacią kary umownej, którą pracownik będzie zobowiązany uiścić jeżeli nie zastosuje się do obowiązujących go zakazów. Wysokość kary umownej powinna być określona w sposób racjonalny i być porównywalna do wysokości odszkodowania należnego pracownikowi.

 


 

r.pr.Aleksandra Olczykowska - Gębska

r.pr. Aleksandra Olczykowska – Gębska