Postępowanie mandatowe

Wielu z nas, przynajmniej raz w życiu mandat dostało, ale w sumie pewnie nie każdy jest świadomy jakimi prawami rządzi się postępowanie mandatowe.

W jakich sytuacjach możemy zostać ukarani mandatem?

Mandatem można karać za określony katalog wykroczeń, w sytuacji gdy nie ma wątpliwości co do faktu popełnienia wykroczenia i osoby sprawcy. Taka sytuacja ma miejsce, kiedy sprawca wykroczenia zostaje schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia lub popełnienie wykroczenia zostaje stwierdzone naocznie pod nieobecność sprawcy albo za pomocą urządzenia pomiarowego lub kontrolnego.

I myślę, że po tych słowach, dla większości osób jest już jasne dlaczego mandaty kojarzą się z naruszeniem przepisów ruchu drogowego, bowiem często w tej dziedzinie, fakt i okoliczności popełnienia wykroczenia są raczej oczywiste.

Przez jakie ograny możemy zostać ukarani mandatem?

Co do zasady postępowanie mandatowe jest prowadzone przez Policję, ale w określonych przypadkach grzywny w drodze mandatu, mogą być nakładane także przez inne organy, na przykład funkcjonariuszy Straży Ochrony Kolei, straży gminnej czy strażaków pożarnych.

Pamiętajmy, że podczas wystawiania mandatu, karzący nas funkcjonariusz musi określić co było przedmiotem wykroczenia, czas i miejsce gdzie do niego doszło oraz wysokość grzywny i podstawę prawną wykroczenia.

Jak wysoką karę możemy otrzymać w związku z mandatem?

W drodze mandatu karnego możemy zostać ukarani grzywną do 500 złotych, chyba że popełniony czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach wtedy grzywna może być wymierzona w kwocie do 1000 złotych. Na przykład wyobraźmy sobie, że chcąc sprawnie przejechać przez skrzyżowanie jednocześnie przekraczamy dopuszczalną prędkość, przejeżdżając na czerwonym świetle i przekraczając podwójną linię ciągłą. Mamy jeden czyn a złamane zostało kilka przepisów.

W przypadkach szczególnych rodzajów wykroczeń kwoty mogą być trochę większe, na przykład kto nie wykonuje polecenia porządkowego podczas imprezy masowej, może zostać ukarany mandatem w wysokości 2000 zł.

Przyjmować mandat czy nie?

Jeżeli przyjmiemy mandat, to w zasadzie jest już pozamiatane, staje się on prawomocny z chwilą pokwitowania jego odbioru. Prawomocny mandat może zostać uchylony, tylko w bardzo szczególnych wypadkach:

  • gdy popełniony czyn nie był wykroczeniem,
  • gdy mandat otrzymała osoba która popełniła wykroczenie przed ukończeniem 17 roku życia, albo
  • gdy nałożona grzywna przekracza kwoty przewidziane w postępowaniu mandatowym tzn. co do zasady 500 lub 1000 zł.

Tylko uwaga! jeżeli dostaniemy za dużą grzywnę to ewentualne uchylenie obejmie kwotę przekraczającą ten limit.

W przypadku gdy mandat został nałożony na osobę działającą w obronie koniecznej, stanie wyższej konieczności lub na osobę niepoczytalną albo za wykroczenie należałoby orzec środek karny (na przykład zakaz prowadzenia pojazdów), wtedy również mandat powinien ulec uchyleniu.

W jaki sposób starać się o uchylenie mandatu?

W przeciągu 7 dni od przyjęcia mandatu można skierować wniosek do Sądu o uchylenie mandatu. Z tym, że możemy powołać się wyłącznie na ściśle określone przypadki. To nie jest tak, że wydaje nam się, że jesteśmy niewinni a mandat zostanie uchylony, bo niestety tak to nie działa.

W jakich wypadkach można odmówić przyjęcia mandatu?

Zawsze możemy odmówić przyjęcia mandatu. Nie może być tak, że jakiś organ może nas ukarać według swojego „widzi mi się”, a my nie mamy prawa do odwołania. Powinniśmy odmówić przyjęcia mandatu wtedy, gdy jesteśmy rzeczywiście przekonani o naszej niewinności. Obowiązkiem funkcjonariusza jest poinformować nas o istnieniu prawa odmowy przyjęcia mandatu i skutków takiej odmowy.

W przypadku gdy odmówimy przyjęcia mandatu sprawa trafi do Sądu i to Sąd będzie oceniał naszą winę, ale gdy przegramy dodatkowo zostaniemy obciążeni kosztami postępowania, dlatego nie warto nie przyjmować mandatu tylko dla zasady, bo może okazać się to po prostu niekorzystne.

Niekiedy przyjęcie mandatu może okazać się bezpieczniejsze, ponieważ Policja karze nas wyłącznie grzywną, a w przypadku niektórych wykroczeń Sąd może zastosować zamiast grzywny, areszt lub karę ograniczenia wolności.

W jakim czasie musimy zapłacić przyjęty mandat?

To zależy z jakim mandatem mamy do czynienia. Najbardziej popularnym mandatem jest mandat kredytowany, który staje się prawomocny po pokwitowaniu jego odbioru przez ukaranego. Nałożoną grzywnę w drodze mandatu kredytowanego, trzeba opłacić w terminie 7 dni. Jeżeli funkcjonariusz akurat dysponuje urządzeniem do autoryzacji rozliczeń, nałożona grzywna może zostać uiszczona w formie bezgotówkowej za pomocą karty płatniczej.

Kiedy zastaniemy mandat za wycieraczką lub zostanie nam on doręczony, na opłacenie grzywny mamy 14 dni. Jest to mandat zaoczny wystawiany, gdy sprawcy nie zastano na miejscu popełnionego wykroczenia, a nie zachodzi wątpliwość co do jego osoby. W razie nieuregulowania grzywny w terminie sprawa ukaranego jest kierowana do sądu z wnioskiem o ukaranie.

Ostatnim rodzajem mandatu jest mandat gotówkowy, stosowany wobec osób, które czasowo przebywają na terytorium Polski lub wobec osób nie niemających stałego miejsca zamieszkania lub pobytu. Mandat gotówkowy płaci się na miejscu kontroli, bezpośrednio funkcjonariuszowi, który ją nałożył.

 


 

aplikant radcowski Krzysztof Mosionek

Aplikant radcowski Krzysztof Mosionek