Odszkodowanie a przyczynienie się do powstania szkody
Brak fotelika dla dziecka i przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody w kontekście odszkodowania należnego od ubezpieczyciela wydaje się kwestia bardzo skomplikowaną. Jednak dziś postaram się wyjaśnić, w jaki sposób kształtuje się linia orzecznicza w tym zakresie oraz czy sytuacje te mają wpływ na wysokość przyznawanego odszkodowania.
Co do zasady na podstawie art. 415 kodeksu cywilnego osoba, która wyrządziła szkodę jest zobowiązana do jej naprawienia. Naprawienie szkody następuje według wyboru poszkodowanego przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź też zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (odszkodowania).
Przy ustalaniu wysokości odszkodowania istotne znaczenie ma ewentualne przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody. Stosownie do okoliczności odszkodowanie ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu.
Co w sytuacji, gdy poszkodowanym jest dziecko, a wystąpienie szkody, bądź jej rozmiar związany jest z zaniedbaniem rodziców? Czy pozbawi to małoletniego należnego mu odszkodowania lub spowoduje jego zmniejszenie?
Problem ten niejednokrotnie był przedmiotem rozważań sądów powszechnych, a w ostatnim swoim orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził, że w tym zakresie orzecznictwo jest ugruntowane.
Stan faktyczny sprawy (SN sygn. akt V CSK 302/19):
Opiekun – matka przewoziła dziecko bez fotelika, siedząc za kierownicą trzymała dziecko na kolanach. W czasie jazdy doszło do zderzenia z innym pojazdem. W wyniku zdarzenia dziecko doznało poważnych obrażeń, a w konsekwencji wymaga całodobowej opieki. Spór powstał w związku z twierdzeniem Zakładu Ubezpieczeń, który wskazywał, że odszkodowanie powinno zostać zmniejszone odpowiednio do stopnia przyczynienia się matki z uwagi na jej obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa swojemu dziecku.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym na kanwie niniejszej sprawy nie budzi zatem wątpliwości, że „osoba zobowiązana według przepisów o czynach niedozwolonych do naprawienia szkody, poniesionej przez małoletnie dziecko, nie może na podstawie art. 362 k.c. żądać zmniejszenia swego obowiązku odszkodowawczego wobec tego dziecka na tej podstawie, że szkoda pozostaje w związku przyczynowym również z zawinieniem rodziców poszkodowanego, wyrażającym się w braku należytego nadzoru.” (pogląd zapoczątkowany wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 1983 r., sygn. akt I CR 33/83).
Mając na uwadze stanowisko Sądu Najwyższego należy wskazać, że przyczynienie się poszkodowanego, o którym mowa w art. 362 k.c. odnosi się wyłącznie do działań samego poszkodowanego, które spowodowały powstanie szkody lub jej zwiększenie. Brak należytego nadzoru rodziców na dzieckiem nawet jeśli pozostaje ono w związku przyczynowo-skutkowym z powstaniem szkody nie powoduje zmniejszenia odszkodowania.
Ewentualne zaniedbania rodziców w sprawowaniu nadzoru nad dziećmi nie mają zatem znaczenia dla zastosowania art. 362 k.c. i należnego poszkodowanemu dziecku odszkodowania. Zaniedbania te miałyby znaczenia w przypadku dochodzenia zadośćuczynienia przez samych rodziców jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego.
r.pr. Marta Biernacka
Comments are closed.