Odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych przedsiębiorstwa

5 grudnia 2024

blog, Blog wewnątrzMożliwość komentowania Odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych przedsiębiorstwa została wyłączona

Czy można pociągnąć kogoś do odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych przedsiębiorstwa?

Dobra osobiste są wartościami chronionymi przez obecnie obowiązujące przepisy prawa, zarówno w odniesieniu do osób fizycznych, jak i prawnych. W kontekście działalności gospodarczej ich ochrona odgrywa szczególną rolę, ponieważ dobre imię, reputacja czy zaufanie klientów są kluczowe dla sukcesu każdego przedsiębiorstwa. Należy zatem wskazać, jak prawo zabezpiecza te wartości oraz co można zrobić w przypadku ich naruszenia.

Czym są dobra osobiste i jak są chronione?

Zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego, dobra osobiste człowieka, takie jak zdrowie, wolność, godność, wolność sumienia, nazwisko, pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania oraz twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, są chronione przez prawo cywilne, niezależnie od innych regulacji prawnych. Na mocy art. 24 KC, osoba, której dobro osobiste jest zagrożone przez działania innych, ma prawo domagać się zaprzestania takich działań, chyba że są one zgodne z prawem. W przypadku naruszenia, osoba poszkodowana może żądać podjęcia odpowiednich działań mających na celu usunięcie skutków tego naruszenia, w tym złożenia przeprosin lub innego oświadczenia we właściwej formie i treści.

W przypadku osób prawnych – takich jak spółki, stowarzyszenia czy fundacje – szczególne znaczenie mają dobra związane z ich działalnością, np.:

• Reputacja i dobre imię – jak przedsiębiorstwo jest postrzegane przez klientów i kontrahentów.
• Renoma – ocena wiarygodności i profesjonalizmu przedsiębiorstwa

Osoba prawna korzysta z ochrony swojego wizerunku na podstawie art. 43 k.c. w zw. z art. 23 i 24 k.c. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem do naruszenia dobra osobistego w postaci czci dochodzi najczęściej przez rozpowszechnianie wiadomości, przez które formułowane są̨ zarzuty lub ujemne oceny odnoszące się do określonej osoby, dotyczące jej postępowania w życiu osobistym, rodzinnym czy zawodowym. Chodzi z reguły o przedstawienie tej osoby w negatywnym świetle, przypisanie jej zachowań, cech czy właściwości, które mogą̨ narazić na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu lub innej działalności. Krzywdą wynikającą z tak ujętego naruszenia jest uczucie dyskomfortu spowodowane utratą szacunku otoczenia (wyrok SA w Warszawie z 28.1.2016 r., I ACa 215/15).

 

Co oznacza naruszenie dóbr osobistych w biznesie?      

W orzecznictwie dominuje pogląd, że naruszenie czci jako dobra osobistego rozpatruje się nie tylko przez pryzmat użytych konkretnych słów, ale również z uwzględnieniem pełnego kontekstu sytuacyjnego, w którym zostały użyte (wyrok SN z 23.5.2002 r., IV CKN 1076/00). Co więcej, jeśli do naruszenia czci prowadzi wypowiedź i jej upublicznienie, to oceniając, że do naruszenia doszło, należy wziąć pod uwagę nie tylko subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony prawnej, która w danym zachowaniu upatruje naruszenia jej dobra osobistego. Przede wszystkim należy uwzględnić sposób, w jaki zachowanie to mogło być odebrane przez zewnętrznych obserwatorów, przez opinię publiczną czyli osoby, w postrzeganiu których żądający udzielenia mu ochrony miał być poniżony, narażony na utratę zaufania.  

Dobre imię osoby prawnej naruszają wypowiedzi, które obiektywnie oceniając, przypisują jej niewłaściwe postępowanie mogące spowodować utratę do niej zaufania potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania w zakresie jej zadań. Naruszenie dobrej sławy osoby prawnej może nastąpić zwłaszcza przez zarzucenie temu podmiotowi, a w szczególności jego organom, niewłaściwego postępowania, które może narazić tę osobę prawną na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania działalności (wyrok SN z 9.6.2005 r., III CK 622/04).

 

Jakie środki ochrony przysługują firmie?

Przedsiębiorstwo, którego dobra osobiste zostały naruszone, ma prawo żądać:

• Zaniechania naruszeń – np. usunięcia szkodliwych treści z Internetu.
• Usunięcia skutków naruszenia – publicznych przeprosin lub sprostowania.
• Zadośćuczynienia pieniężnego – rekompensaty za doznaną krzywdę.
• Zapłaty na cel społeczny

Warto w tym miejscu wskazać na przepis art. 448 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.    

 

Podsumowanie

Dobre imię i reputacja to wartości, które mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa. Naruszenie tych dóbr może prowadzić do poważnych strat, zarówno finansowych, jak i wizerunkowych. Polskie prawo oferuje skuteczne narzędzia ochrony, z których warto korzystać w przypadku zagrożenia.

 

---