Ochrona prywatności osób, a ochrona ich zdrowia i życia

27 listopada 2020

blog, Blog wewnątrzMożliwość komentowania Ochrona prywatności osób, a ochrona ich zdrowia i życia została wyłączona

Dwa lata temu po wejściu w życie przepisów Rozporządzenia RODO całą uwagę skupiono na ochronie danych osobowych, podkreślając ich kapitalne znaczenie dla ochrony prywatności osoby. Do tej pory prywatność ta była chroniona w sposób wydawało się należyty przez prawo cywilne.

W tym roku podniesiono problem ochrony zdrowia i życia, wynikający z lokalnej i globalnej sytuacji epidemiologicznej. W poprzednich latach były sytuacje podobne i nie było takiej publicznej atmosfery nadzwyczajności i strachu. Słowo epidemia (w przestrzeni publicznej nazywane pandemią) stało się kluczem otwierającym służbom medycznym i policyjnym dostęp do danych wielu osób.

Jak wiadomo prawo ochrony danych dotyczących osoby fizycznej nie jest prawem absolutnym i należy je zawsze konfrontować z innymi prawami, tutaj z prawem do ochrony zdrowia i życia. Należy patrzeć na nie i traktować integralnie.

Daje się zauważyć, na przestrzeni kilku lat proces wahadła, kiedy raz prywatność a raz ochronę zdrowia i życia stawiało się na piedestale. Przy takim postępowaniu trudno zachować równowagę pomiędzy jedną wartością a drugą. Systemy teleinformatyczne zbierają i kumulują olbrzymie ilości danych. Aby zobaczyć skalę tych operacji popatrzmy, komu dane osobowe udostępniane są przez ministra właściwego do spraw zdrowia.

Jako administrator danych udostępnia je następującym organom:

• • • Państwowej Inspekcji Sanitarnej
    • Narodowemu Funduszowi Zdrowia,
    • Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych,
    • Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
    • Narodowemu Instytutowi Zdrowia Publicznego
    • Państwowemu Zakładowi Higieny,
    • Narodowemu Instytutowi Kardiologii – Państwowemu Instytutowi Badawczemu,
    • wojewodom,
    • Policji, Straży Granicznej,
    • Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
    • Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu,
    • Krajowej Administracji Skarbowej,
    • Państwowej Straży Pożarnej,
    • Służbie Ochrony Państwa,
    • Systemowi Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego,
    • Ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji-
    • Operatorowi pocztowemu (Poczta Polska)
    • Podmiotom wykonującym działalność leczniczą w celu realizacji ich zadań ustawowych lub statutowych lub zadań związanych z prowadzeniem działań dotyczących przeciwdziałaniu epidemii wywołanej zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.

Tak więc chwili obecnej wyraźnie wahadło wychyliło się w stronę ochrony zdrowia i życia. W praktyce nie ma żadnych ograniczeń. Nie ma tutaj możliwości realizacji celów ochrony zdrowia bez głębokiej ingerencji w prywatność. Dane są gromadzone bez uwzględnienia kryterium minimalizacji i okresu przechowywania.

Popatrzmy więc, jak w tych warunkach o naszą prywatność dbają instytucje do tego powołane. Analizując decyzje Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z okresu 2018-2020, należy zwrócić uwagę na niektóre decyzje, dotyczące drobnych spraw. Było to:

1. nakazanie w kilku przypadkach Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu usunięcia danych osobowych osoby w zakresie numeru telefonu,
2. uznanie w wielu przypadkach zasadności przetwarzania danych o stanie zdrowia osób przez Powiatowego Inspektora Sanitarnego, Narodowy Fundusz Zdrowia i inne jednostki służby zdrowia, a także
3. uznanie w jednym przypadku zasadności udostępnienia przez Zakład Karny danych osobowych Wydziałowi Komendy Wojewódzkiej Policji.

W ostatnim czasie za interesującą można uznać decyzję Prezesa UODO z dnia 12 listopada 2020 r., wynikającą pośrednio z przepisów dotyczących ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny jako administrator danych osobowych, dysponent listy zawierającej adresy zamieszkania osób, które są na kwarantannie orzeczonej decyzją administracyjną oraz kwarantanną obowiązkową w związku z przekroczeniem granicy kraju, a także dane adresowe osób odbywających izolację domową w związku ze stwierdzonym zakażeniem koronawirusa SARS-CoV-2, udostępniał wykaz następującym podmiotom:

• • • Komendzie Powiatowej Policji,
    • Naczelnikowi Poczty Polskiej,
    • Miejskim i Gminnym Ośrodkom Pomocy Społecznej na terenie powiatu
    • Komendzie Straży Pożarnej.

Policja przekazywała z kolei te wykazy upoważnionym pracownikom Zakładu Oczyszczania Miasta, z zadaniem weryfikacji, czy w danym okresie mają operować w miejscach, które widnieją na wyżej wskazanych wykazach. Powyższe było podyktowane ochroną życia i zdrowia pracowników spółki miejskiej, zminimalizowaniem ryzyka zetknięcia się przez nich przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych z czynnikami ryzyka związanego z koronawirusem.

I to w tej półce doszło do ujawnienia danych przebywających na kwarantannie i izolacji. W szczególności udostępniono osobom nieuprawnionym dane dotyczących: nazwy miejscowości, ulicy, numeru posesji/lokalu oraz dane dotyczące stanu zdrowia osób przebywających pod tymi adresami. Ujawnienie wskazanych szczególnej kategorii danych bezsprzecznie wiązało się (jak wynika z uzasadnienia decyzji Prezesa UODO) z ryzykiem naruszenia praw lub wolności osób objętych kwarantanną medyczną, mimo świadomości przetwarzania informacji, których ujawnienie może mieć negatywny wpływ na prawa lub wolności osób fizycznych.

Prezes UODO upomniał miejską spółkę, w której doszło do naruszenia ochrony danych osobowych przetwarzanych. Nakazał też zawiadomienie osób, których dane dotyczyły o naruszeniu ochrony danych osobowych. Zwrócił też uwagę na to, że  okoliczności związane z przetwarzaniem przedmiotowych danych osobowych objętych naruszeniem dotyczą ogólnoświatowego zagrożenia i poczucia strachu związanego z sytuacją epidemiologiczną.

Na marginesie argumentacji Prezesa UODO trudno nie zauważyć, że to ryzyko i poczucie zagrożenia i odczuwanie strachu jest w dużej części wynikiem nieprzemyślanych bądź celowych działań instytucji mających statutowo dbać o zdrowie i życie osób.

Nie zaniedbując niczego, na co mamy wpływ, pamiętajmy o szerszej perspektywie życia oraz o innych wokół nas. Jak w utworze zespołu Dżem pochodzącego z pierwszej płyty tego zespołu:

Żyj z całych sił
I uśmiechaj się do ludzi
Bo nie jesteś sam

Niech dobry Bóg
Zawsze Cię za rękę trzyma
Kiedy ciemny wiatr

Porywa spokój
Siejąc smutek i zwątpienie
Pamiętaj, że

Jak na deszczu łza
Cały ten świat nie znaczy nic, a nic
Chwila która trwa, może być najlepszą z Twoich chwil

---