NOWA UPADŁOŚĆ KONSUMENCKA
24 marca 2020 roku wejdzie w życie większość przepisów regulujących nowe zasady postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Nowelizacja prawa upadłościowego, w tym zakresie, wiąże się z istotnymi zmianami mającymi ułatwić dłużnikom przeprowadzenie upadłości konsumenckiej.
Przede wszystkim z ustawy – prawo upadłościowe zniknie art. 4914, normujący materię negatywnych przesłanek ogłoszenia upadłości. W praktyce oznacza to, że Sądy nie będą oddalały już wniosków o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Ten przepis był poważną przeszkodą do oddłużenia wielu konsumentów, jednak po jego uchyleniu ogłosić upadłość konsumencką będzie mógł praktycznie każdy dłużnik, a na oddłużenie nie będzie mógł liczyć wyłączenie ten, który celowo trwonił swój majątek.
Upadły, który doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, będzie miał natomiast wydłużony okres planu spłaty. Do tej pory maksymalny okres planu spłaty wynosił 3 lata, jednak po nowelizacji w stosunku do dłużników, którzy „przyłożyli rękę” do swojej niewypłacalności może być on wydłużony do lat 7.
Z całkowitego umorzenia zobowiązań, bez wyznaczania planu spłaty będzie mógł skorzystać jedynie dłużnik, którego stan niezdolności do dokonywania jakichkolwiek spłat będzie miał charakter trwały – wynikający na przykład z niepełnosprawności lub ciężkiej choroby. Sąd będzie mógł warunkowo umorzyć zobowiązania dłużnika, którego niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat na rzecz wierzycieli, nie będzie miała trwałego charakteru. Umorzenie zobowiązań stanie się ostateczne, jeśli w ciągu 5 lat od uprawomocnienia się postanowienia Sądu, w przedmiocie warunkowego umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty, żaden wierzyciel nie wystąpi z wnioskiem o ustalenie planu spłaty. W przypadku gdy Sąd uzna, że ustała niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat, ustali plan spłaty wierzycieli.
Istotną nowością jest również, przewidziana możliwość przeprowadzenia postępowania quasi – restrukturyzacyjnego w stosunku do konsumenta. Dłużnik wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości może wystąpić o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli, na zasadach analogicznych do przyspieszonego postępowania układowego, ujętych w ustawie prawo – restrukturyzacyjne. Dłużnik, w przypadku zawarcia układu z wierzycielami, będzie mógł uniknąć przymusowej likwidacji majątku i społecznej stygmatyzacji związanej z upadłością. Zaletami tego postępowania są m.in. swoboda dłużnika w formułowaniu propozycji układowych, możliwość zawieszenia postępowań egzekucyjnych oraz ustawowy limit trwania układu ograniczony do 5 lat. Dłużnik nie musi ponadto przekonać do układu wszystkich wierzycieli. Układ będzie przyjęty, jeżeli uzyska akceptację większości wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności uprawniających do głosowania. Układ nie obejmuje niestety co do zasady, wierzycieli rzeczowych, którzy mogą przeszkodzić w jego realizacji, na przykład przez prowadzenie egzekucji z nieruchomości. Trzeba podkreślić, że we wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnik powinien wypowiedzieć się co do możliwości tego rodzaju układu, gdyż w przypadku braku oświadczenia w tym przedmiocie, Sąd sam może zdecydować o przeprowadzeniu procedury układowej, co nie zawsze będzie rozwiązaniem korzystnym dla dłużnika.
Nowelizacja, wiąże się z istotnymi zmianami proceduralnymi postępowania i przewiduje wprowadzenie uproszczonego konsumenckiego postępowania upadłościowego, dla mniej skomplikowanych spraw. W procedurze uproszczonej, po ogłoszeniu upadłości procesem likwidacji majątku zajmie się w całości syndyk, bez udziału sędziego – komisarza. W praktyce będzie oznaczać to po prostu skrócenie czasu postępowania. Wartym odnotowania jest wprowadzenie wprost możliwości zastosowania instytucji przygotowanej likwidacji (pre – pack) w stosunku do konsumentów, którzy w postępowaniu o ogłoszenie upadłości będą mogli złożyć wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży majątku o znacznej wartości. Skorzystanie przez konsumenta z instytucji pre – packa, zwiększa jego wpływ na sposób faktycznej likwidacji majątku.
We wniosku o ogłoszenie upadłości, konsument będzie musiał wskazać dodatkowo: informację o czynnościach prawnych dokonanych przez niego w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach oraz informację o czynnościach prawnych w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł. Wprowadzenie tego obowiązku ma ułatwić zbadanie, czy w okresie zagrożenia niewypłacalnością, dłużnik celowo nie „uciekał z majątkiem” a co za tym idzie stwierdzenie ewentualnej bezskuteczności tego rodzaju czynności.
Do tej pory dominowała praktyka ogłaszania upadłości konsumenckiej przez byłych przedsiębiorców, bez wcześniejszej upadłości gospodarczej, po wykreśleniu działalności
z CEIDG. Wiązało się to przede wszystkim z brakiem możliwości uzyskania oddłużenia w upadłości prowadzonej na zasadach ogólnych. Po nowelizacji, przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, mogą uzyskać oddłużenie na podobnych zasadach jak konsumenci.
Wchodzące w życie zmiany należy ocenić pozytywnie. Do tej pory wielu dłużników nie mogło liczyć na oddłużenie z uwagi na bardzo surową ocenę niektórych Sądów aspektu przyczynienia się konsumenta do swojej niewypłacalności, jako przesłanki do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Po nowelizacji, dostęp do upadłość konsumenckiej znaczenie się rozszerzy, ale jednocześnie przez wprowadzenie możliwości wydłużenia okresu planu spłaty czy doprecyzowanie przesłanek umorzenia zobowiązań bez wyznaczania planu spłaty, chroniony będzie interes wierzycieli. Nowelizacja przewiduje również szereg nowych rozwiązań proceduralnych, które czynią postępowanie upadłościowe konsumenckie, znacznie bardziej elastycznym.
Aplikant radcowski Krzysztof Mosionek
Comments are closed.