Instytucja kuratora

Dziś zajmiemy się prawem od strony praktycznej, a mianowicie powiemy krótko czym jest instytucja kuratora, jakie są rodzaje kurateli oraz kto może zostać kuratorem. Zgodnie z treścią art. 178 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego kuratela ustanawiana jest tylko w przypadkach wskazanych w ustawie. Ponadto należy dodać, że kuratela jest ustanawiana dla konkretnej osoby.

Jakie są rodzaje kurateli?

Kuratela jest bardzo zróżnicowana instytucją, dlatego wymienić możemy kilka rodzajów tej instytucji.  Jej ustanowienie, podobnie jak zakres obowiązków kuratora jest uzależnione od rodzaju przepisów, na mocy których kuratela będzie ustanowiona. Mianowicie kuratora można ustanowić:

  1. Dla osoby nieobecnej;
  2. Dla osoby niepełnosprawnej;
  3. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo;
  4. Dla dziecka poczętego.

Jaki jest zakres obowiązków kuratora ustanowionego dla osoby niepełnosprawnej?

Według brzmienia art. 183 k.r.i.o. kuratora dla osoby niepełnosprawnej ustanawia się wtedy, gdy osoba ta potrzebuje pomocy do prowadzenia wszelkich spraw oraz spraw danego rodzaju lub do załatwienia konkretnej sprawy. Zakres obowiązków i uprawnień kuratora wskazuje sąd opiekuńczy. Kuratela zostaje uchylona na żądanie osoby niepełnosprawnej, na rzecz której kurator został ustanowiony.

 Jak wygląda ustanowienie kuratora dla osoby nieobecnej? Co się kryje pod pojęciem osoby nieobecnej?

Ustanowienie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu jest najczęstszym przypadkiem. Zgodnie z art. 184 § 1 k.r.i.o. kurator absentis jest ustanawiany dla ochrony praw osoby, która z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich spraw, a nie ma pełnomocnika. Ustanowienie kuratora dla osoby nieobecnej ma na celu ochronę praw tej osoby. To samo dotyczy przypadku, gdy pełnomocnik nieobecnego nie może wykonywać swoich czynności albo gdy wykonuje je nienależycie. Osobą nieobecną jest osoba, której miejsce pobytu nie jest znane bądź miejsce pobytu jest znane, jednak z powodu przebywania np. za granicą, nie ma możliwości prowadzenia swoich spraw. Kurator dla osoby nieobecnej ustanawiany jest dla prowadzenia spraw majątkowych i niemajątkowych. Kuratora dla osoby nieobecnej ustanawia sąd opiekuńczy ze względu na miejsce zamieszkania osoby nieobecnej.

Czy instytucja kuratora jest odpłatna?

Kuratela jest co do zasady instytucją odpłatną, zgodnie z przepisem art. 179§1 k.r.i.o. Organ państwowy, który ustanowił kuratora może na jego żądanie przyznać mu stosowne wynagrodzenie. Ustalenie wysokości wynagrodzenia kuratora powinno odpowiadać nakładowi jego pracy. Wynagrodzenie kuratora jest pokrywane z dochodów lub majątku osoby, nad którą pieczę sprawował kurator. W przypadku jeśli osoba ta posiada nieznaczny majątek lub dochody– to wynagrodzenie pokrywa się z majątku osoby, na której żądanie ustanowienie kuratora nastąpiło. Jednakże w przypadku, gdy wkład pracy kuratora jest nieznaczny to nie przyznaje się wtedy wynagrodzenia.

Kiedy kuratela ustaje? Jakie są jej przesłanki?

Kuratela może zakończyć się z mocy prawa bądź na podstawie orzeczenia właściwego organu. Krótko wyjaśniając: organ państwowy, który ustanowił kuratelę, uchyla ją, gdy odpadnie jej cel – tzn. w sytuacji gdy sąd ustanowił kuratora dla osoby nieobecnej, a osoba ta nagle pojawi się i samodzielnie może prowadzić swoje sprawy. Natomiast, gdy  kuratela została ustanowiona dla konkretnej sprawy i nie jest potrzebne orzeczenie innego organu, kuratela ustaje z mocy prawa.

 


prawnik Magdalena Figiel

prawnik Magdalena Figiel