Zasiedzenie
Co to jest zasiedzenie, na czy polega, jakie warunki trzeba spełnić i co można zasiedzieć? Najczęściej słyszymy o zasiedzeniu nieruchomości i ten artykuł ma na celu wyjaśnienie tego sposobu nabycia własności.
Co to takiego zasiedzenie?
Zasiedzenie jest sposobem nabycia prawa własności przez osobę , która posiada daną rzecz ruchomą lub nieruchomość, zachowuję się wobec niej jak właściciel i jako właściciel jest postrzegana przez inne osoby , np. sąsiadów. Taka osoba jest nazywana posiadaczem samoistnym.
Możliwe jest nabycie w drodze zasiedzenia prawa własności zarówno nieruchomości, ruchomości , jak również służebności .
Jak dochodzi do zasiedzenia nieruchomości?
Aby doszło do zasiedzenia nieruchomości, konieczne jest spełnienie poniższych przesłanek:
- posiadanie nieruchomości w sposób samoistny,
- ciągłość posiadania,
- upływ określonego w przepisach prawa okresu czasu.
Posiadanie samoistne oznacza, że osoba, która nie jest faktycznym właścicielem nieruchomości, włada nią tak samo jak właściciel. Dba ona o nieruchomość, remontuje ją, grodzi, dokonuje na niej inwestycji, czy też płaci za nieruchomość podatki. Samoistność posiadania przejawia się w faktycznym władztwie nad rzeczą oraz zamiarze posiadania rzeczy dla siebie, tak, jakby zasiadujący był jedynym i wyłącznym właścicielem.
Ciągłość posiadania oznacza posiadanie nieprzerwane, które trwa przez wyznaczony okres czasu. Czas ten będzie zależny od tego, czy zasiedzenie miało miejsce w dobrej, czy w złej wierze. Posiadacz samoistny nabywa nieruchomość po upływie 20 lat w dobrej wierze. W przypadku złej wiary zasiedzenie następuje po upływie 30 lat.
Zasiedzenie w dobrej i złej wierze – co to znaczy?
- Zasiedzenie w dobrej wierze oznacza, że samoistny posiadacz nieruchomości władał daną nieruchomością i był przekonany, że jest jej właścicielem, bowiem była w jego rodzinie od wielu lat, otrzymał ją od swoich rodziców.
- Zasiedzenie w złej wierze zaś ma miejsce wtedy, kiedy posiadacz samoistny wiedział, że nie jest właścicielem nieruchomości, a tym samym miał świadomość, że dana nieruchomość mu nie przysługuje a mimo to, władał nią jak właściciel.
Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania (np. w drodze dziedziczenia, darowizny), obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swojego poprzednika prawnego. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie
z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej trzydzieści lat.
Co istotne, zasiedzenie ma charakter nieodpłatny. Skutek nabycia następuje zaś z mocy samego prawa.
Jak wygląda sprawa o zasiedzenie?
Po spełnieniu warunków do zasiedzenia dochodzi automatycznie, z mocy prawa. Konieczne jest jednak przeprowadzenie nieprocesowego postępowania o stwierdzenie zasiedzenia.
Osoba zainteresowana zasiedzeniem musi złożyć wniosek o stwierdzenie zasiedzenia do sądu rejonowego właściwego dla miejsca położenia nieruchomości. Wnioskodawca ma dodatkowo obowiązek wskazania we wniosku inne osoby, które mogą być zainteresowane sprawą zasiedzenia. Orzeczenie wydane w takiej sprawie ma charakter deklaratoryjny, potwierdza fakt nabycia własności określonej nieruchomości przez konkretną osobę i w określonej dacie.
Jakie są sposoby ochrony przed zasiedzeniem ?
Istnieje kilka sytuacji, które przerwą bieg zasiedzenia. Wówczas bieg terminu zasiedzenia rozpocznie się na nowo. Będą to:
- każda czynność właściciela przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw, lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju, albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu przerwania posiadania samoistnego
Przykładem takiej czynności jest
- pozew do sądu o wydanie nieruchomości,
- złożenie wniosku o dział spadku,
- wniosek współwłaściciela o zniesienie współwłasności nieruchomości albo też
- wytoczenie powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym;
-
- bieg terminu zasiedzenia przerywa także zawezwanie do próby ugodowej oraz wszczęcie mediacji, jednakże od czerwca br. będą one powodowały nie przerwanie lecz zawieszenie biegu terminu zasiedzenia odpowiednio przez czas trwania postępowania pojednawczego lub mediacji. Bieg terminu przedawnienia nie będzie zatem biegł na nowo po zakończeniu postępowania sądowego.
Co istotne, przerwanie zasiedzenia nieruchomości może nastąpić tylko wtedy, gdy czynności są podejmowane przez właściciela nieruchomości. Tym samym skutek ten nie nastąpi, jeśli czynności prawnej dokona inny podmiot. Przykładowo, wytoczenie powództwa o wydanie nieruchomości przez osobę niebędącą właścicielem przeciwko posiadaczowi samoistnemu nie przerywa biegu zasiedzenia.
Czynności podejmowane po upływie 20 lat (przy dobrej wierze) albo 30 lat (przy złej wierze) nieprzerwanego posiadania samoistnego nie doprowadzą do przerwania zasiedzenia, będą bezskuteczne, spóźnione. Do zasiedzenia dochodzi bowiem z mocy samego prawa, z chwilą upływu terminu.
W pewnych przypadkach właściciel nieruchomości może mieć więcej czasu na przerwanie zasiedzenia nieruchomości. Jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, zasiedzenie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela (art. 173 Kodeksu cywilnego).
r. pr. Aneta Woźniak
Comments are closed.