Odszkodowanie a zadośćuczynienie

W życiu codziennym używamy tych określeń jako wyrazów bliskoznacznych, zatem warto wiedzieć, że są to dwie odrębne instytucje prawa cywilnego. O ile w języku potocznym zamienne posługiwanie się tymi terminami nie będzie poważnych uchybieniem, to w procedurze cywilnej należy mieć świadomość różnic wynikających z tychże pojęć.  W związku z jedną szkodą, oczywiście w zależności od jej specyfiki, można domagać się odszkodowania bądź zadośćuczynienia albo odszkodowania i zadośćuczynienia.

Zarówno odszkodowanie jak i zadośćuczynienie są rodzajem rekompensaty. Żeby podjąć decyzję,Wnioskujesz które z nich w danej sprawie zastosować, początkowo należy ustalić rodzaj naruszonego dobra prawnego. Odszkodowanie jest rekompensatą szkody majątkowej, natomiast zadośćuczynienie jest rekompensatą szkody niemajątkowej.

Czym jest instytucja odszkodowania?

Jest to świadczenie pieniężne, którego celem jest naprawienie szkody dotykającej sfery zewnętrznej (materialnej), a zatem wyrównanie i zrekompensowanie strat lub uszczerbków. Zgodnie z polskim prawem odszkodowanie może odnosić się do faktycznie poniesionych strat jak i do utraconych korzyści. Przykładem:

  • faktycznie poniesionych strat jest naprawa samochodu w związku z wypadkiem samochodowym (odszkodowanie za szkodę materialną),
  • faktycznie poniesionych strat jest kalectwo poszkodowanego w związku z wypadkiem samochodowym (odszkodowanie za szkodę osobową),
  • utraconych korzyści jest dochód utracony w związku z niemożnością wykonywania pracy z powodu przebywania na zwolnieniu lekarskim po wypadku samochodowym (odszkodowanie z powodu utraconych korzyści).

Poszkodowany winien w odpowiedni sposób udokumentować poniesione wydatki czy poniesione straty poprzez np. faktury, rachunki imienne. Naprawienie szkody powinno nastąpić w sposób wybrany przez poszkodowanego i może to być:

  • przywrócenie stanu poprzedniego,
  • zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej.

Jednak w chwili, gdy przywrócenie stanu poprzedniego nie jest możliwe lub pociąga za sobą nadmierne trudności lub koszty dla zobowiązanego, to poszkodowany winien żądać świadczenia pieniężnego.

Czym jest instytucja zadośćuczynienia?

Jest to świadczenie pieniężne, którego celem jest rekompensata krzywdy dotykającej sfery wewnętrznej (psychicznej). W pewnym sensie wypłata zadośćuczynienia jest sposobem złagodzenia cierpienia. Przepisy kodeksu cywilnego regulują przypadki, w których zadośćuczynienie może być przyznane, należą do nich:

  • uszkodzenie ciała i wywołanie rozstroju zdrowia,
  • pozbawienie wolności oraz w wypadku skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu,
  • naruszenie każdego dobra osobistego,
  • szkody prenatalne,
  • niemożność nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej

Warto nadmienić, iż szkoda niemajątkowa jest trudniejsza do określenia niż szkoda majątkowa, składają się na nią wszystkie negatywne przeżycia oraz doznane przeżycia zarówno natury psychicznej jak i fizycznej, będące skutkiem zdarzenia, które wywołało szkodę.

Zadośćuczynienie jest fakultatywne w przeciwieństwie do odszkodowania, oznacza to zatem, że zasadność winien udowodnić poszkodowany.

Reasumując, celem odszkodowania jest rekompensata uszczerbku, który powstał na skutek zdarzenia wywołującego szkodę, zatem ma być równomierne względem rozmiarów szkody, natomiast celem zadośćuczynienia jest łagodzenie skutków zdarzenia w związku z wyrządzoną szkodą na osobie.

 


 

Aplikant radcowski Amelia Ziętkowska

Aplikant radcowski Amelia Ziętkowska