Instytucja wyłączenia małżonka od dziedziczenia
W dzisiejszym wpisie zajmiemy się instytucją wyłączenia małżonka od dziedziczenia na podstawie art. 940 k.c. Dla słuchaczy naszej poniedziałkowej audycji w Radiu Radom 87,7 fm będzie to jedynie przypomnienie tego co już zostało powiedziane, dla innych garstka istotnych informacji.
Czym jest instytucja wyłączenia małżonka od dziedziczenia?
Instytucja wyłączenia małżonka spadkodawcy od dziedziczenia została uregulowana w przepisie art. 940 k.c., zgodnie z którym małżonek zostaje wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione. Niemniej jednak, aby można było mówić o zastosowaniu tego przepisu, muszą zaistnieć kumulatywnie określone przesłanki w chwili otwarcia spadku. Momentem otwarcia spadku jest dzień śmierci spadkodawcy.
Jakie są przesłanki wyłączenia małżonka od dziedziczenia?
Pierwszą i najistotniejszą przesłanką jest to, że w chwili śmierci małżonka-spadkodawcy małżonek, o którego wyłączenie chodzi, pozostawał z nim w związku małżeńskim i przeżył małżonka- spadkodawcę. Kolejną przesłanką jest, aby spadkodawca wytoczył jeszcze za swojego życia, powództwo o rozwód albo separację z winy współmałżonka, a żądanie to było uzasadnione. Nadto należy wskazać, że proces o rozwód lub separację za życia małżonka – spadkodawcy był już i jest jeszcze w toku (pozew został wniesiony do Sądu oraz nie doszło do skutecznego cofnięcia).
Kto ma legitymację do wytoczenia powództwa o wyłączenie małżonka od dziedziczenia?
Legitymację czynną, czyli uprawnienie do wytoczenia powództwa w postępowaniu o wyłączenie małżonka od dziedziczenia ma każdy ze spadkobierców ustawowych, którzy dziedziczą w zbiegu z małżonkiem, o którego wyłączenie chodzi. Osobami uprawnionymi do wytoczenia powództwa mogą być zatem dzieci lub dalsi zstępni spadkodawcy, jego rodzice, rodzeństwo lub zstępni rodzeństwa. Nie mogą zatem wystąpić z tym żądaniem ci spadkobiercy po danym spadkodawcy, których małżonek wyłącza, tj.tj. dziadkowe spadkodawcy oraz ich zstępni, pasierbowie, gmina ostatniego miejsca zamieszkania oraz Skarb Państwa.
Jaki jest termin na wytoczenie powództwa o wyłączenia małżonka od dziedziczenia?
Termin na wytoczenie powództwa o wyłączenie małżonka od dziedziczenia wynosi sześć miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, ale nie później jednak niż rok od momentu otwarcia spadku. Należy pamiętać, że jest to termin zawity, czyli materialnoprawny. Ponadto termin na wytoczenie powództwa rozpoczyna się i biegnie dla każdego ze spadkobierców oddzielnie. Upływ tego terminu pociągnie za sobą wygaśnięcie uprawnienia do wystąpienia z żądaniem.
Jakie są skutki wyłączenia małżonka od dziedziczenia?
Małżonek wyłączony od dziedziczenia zostaje traktowany tak, jakby nie dożył momentu otwarcia spadku. Należy pamiętać, że małżonek spadkodawcy zostaje wyłączony od dziedziczenia ustawowego. Jednakże wyłączenie od dziedziczenia rozciąga za sobą wiele innych konsekwencji prawnych. Taka osoba przede wszystkim nie dziedziczy po małżonku – spadkodawcy. Traci również prawo do zachowku. Nadto należy wskazać, że małżonek – spadkodawcy traci również prawo do korzyści określonych w art. 939 k.c. Małżonek wyłączony od dziedziczenia nie traci statusu spadkobiercy testamentowego lub zapisobiercy.
Jaki jest charakter orzeczenia wyłączenia od dziedziczenia?
Orzeczenie o wyłączeniu małżonka od dziedziczenia działa ex tunc (wstecz) i wywołuje skutki względem wszystkich współspadkobierców ustawowych wyłączonego małżonka (także tych, którzy nie wystąpili z powództwem o wyłączenie). Ma więc konstytutywny charakter, czyli tworzy tzw. nowy stan prawny.
prawnik Magdalena Figiel
Comments are closed.