Co powinniśmy wiedzieć zanim złożymy podpis na wekslu
Często, w sytuacji gdy ubiegamy się o pożyczkę lub chcemy dokonać zakupu rzeczy o dużej wartości z odroczonym terminem płatności, udzielający nam pożyczki lub sprzedawca wymaga zabezpieczenia w postaci weksla in blanco. I chociaż w obecnych czasach weksel wydaje się być już nieco archaiczną formą zabezpieczenia, to nadal funkcjonuje w obrocie gospodarczym, co więcej wywołuje bardzo poważne skutki prawne.
Kiedy nie powinniśmy podpisać weksla?
Zobowiązanie z weksla ma charakter abstrakcyjny. Co to znaczy? Znaczy to tyle, że jest oderwane od zobowiązania, na podstawie którego weksel został wypełniony. Posiadacz weksla wypełnia go na przykład w sytuacji gdy zbliża się termin przedawnienia roszczenia zabezpieczonego wekslem. Oczywiście nikt nie może wypełnić sobie weksla ot tak bez powodu a następnie na jego podstawie domagać się zapłaty. Takie działanie stanowi przestępstwo, a osoba, która domaga się wykupu weksla w sposób nieuprawniony podlega odpowiedzialności karnej.
W czym więc tkwi ryzyko dla wystawcy weksla?
Jeżeli kwestia zobowiązania poręczonego wekslem jest sporna i posiadacz weksla wniesie pozew o zapłatę, sąd w zależności od trybu rozpoznania sprawy (na posiedzeniu jawnym lub niejawnym) wyda wyrok z rygorem natychmiastowej wykonalności lub nakaz w postępowaniu nakazowym. W przypadku wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, oznacza to, że pozwany, aby wdać się w spór i dochodzić swoich racji musi uiścić opłatę. Co więcej nakaz zapłaty z chwilą wydania staje się tytułem do zabezpieczenia bez nadania mu klauzuli wykonalności. Podobnie wygląda sytuacja zakończona wyrokiem, któremu nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Ponadto w przeciwieństwie do większości postępowań, w tym wypadku to pozwany, czyli wystawca weksla musi udowodnić, że weksel został wypełniony bezpodstawnie lub na niewłaściwą kwotę.
Jeżeli jednak podpis na wekslu jest warunkiem koniecznym do zawarcia umowy na której nam zależy, dopilnujmy aby do weksla była sporządzona deklaracja wekslowa.
Czym jest deklaracja wekslowa?
Deklaracja wekslowa to dokument, który określa, kto, kiedy i na jaką kwotę może wypełnić weksel, jak również to czy weksel może być przedmiotem obrotu, to znaczy czy posiadacz weksla może go odstąpić innej osobie. Ponadto deklaracja wekslowa może zawierać inne warunki takie jak miejsce wykupu weksla lub określić właściwość miejscową sądu, w przypadku wystąpienia sporu.
Często zdarza że pożyczkodawca żąda aby weksel był poręczony przez jedną lub więcej osób. Czy poręczyciel odpowiada tak samo jak wystawca weksla? Odpowiedzialność poręczyciela jest taka sama jak wystawcy weksla (posiadaczowi jest wszystko jedno od kogo odzyska pieniądze). Jeżeli jest kilku poręczycieli ich odpowiedzialność jest solidarna. Czasami wręcz sytuacja poręczyciela jest dużo trudniejsza. Ta się może stać w przypadku śmierci wystawcy weksla. Poręczyciel często nie ma wiedzy na temat rozliczeń pomiędzy wystawcą a posiadaczem weksla, co uniemożliwia obronę w przypadku sporu sądowego.
Co ma zrobić wystawca weksla gdy już spłaci swój dług?
W każdym przypadku gdy już wywiążemy się ze zobowiązania, które było zabezpieczone wekslem, koniecznie powinniśmy się domagać jego zwrotu, a po jego otrzymaniu najlepiej od razu go zniszczyć. Sytuacja nam się komplikuje w przypadku gdy po spłacie całości zobowiązania domagamy się zwrotu weksla, a jego posiadacz twierdzi że już go zniszczył lub zaginął. W takim przypadku powinniśmy domagać się pisemnego oświadczenia (przy dużych kwotach nawet w formie notarialnej), w którym posiadacz potwierdza spłatę jak również fakt zniszczenia lub zagubienia weksla.
prawnik Witold Sawa
Comments are closed.