Całkowite ubezwłasnowolnienie a dziedziczenie

2 września 2022

blog, Blog wewnątrzMożliwość komentowania Całkowite ubezwłasnowolnienie a dziedziczenie została wyłączona

Czy osoba ubezwłasnowolniona całkowicie może być spadkobiercą i zarządzać swoim majątkiem? Mogłoby się wydawać, że takiej osobie nie przysługują już pewne „prawa”, co w konsekwencji wyłącza ją z kręgu potencjalnych spadkobierców. Jak polskie prawo reguluje kwestie spadkowe dotyczące osób ubezwłasnowolnionych?

Osoba ubezwłasnowolniona posiada zdolność prawną, lecz nie posiada zdolności do czynności prawnych

Osoba ubezwłasnowolniona całkowicie traci zdolność do wykonywania czynności prawnych. Uważana jest za osobę nie potrafiącą podejmować nawet prostych decyzji i dla swojego bezpieczeństwa musi mieć ustalonego opiekuna prawnego. Jednocześnie osoba ubezwłasnowolniona ma zdolność prawną. Należy zauważyć, że zdolność do czynności prawnych nie jest tym samym, co zdolność prawna. To oznacza, że ma prawo do dziedziczenia i jednocześnie jej prawo do dziedziczenia jest takie samo jak osoby mającej pełną zdolność do czynności prawnych. Dodatkowo osoba ubezwłasnowolniona może być spadkobiercą testamentowym. Jednocześnie brak zdolności do czynności prawnych powoduje pewne problemy, a dokładnie takie, że osoba dziedzicząca nie może zarządzać swoim majątkiem. Musi posiadać opiekuna prawnego, który w jej imieniu, a raczej w jej interesach, będzie nim zarządzał.

Podsumowując: osoba ubezwłasnowolniona posiada zdolność bycia podmiotem praw i obowiązków. Tak więc może ona być spadkobiercą, jak również ubiegać się o zachowek.

 

Reprezentacja osoby ubezwłasnowolnionej

Osoba ubezwłasnowolniona musi mieć opiekuna prawnego, który może ją reprezentować w toku postępowania sądowego. Dotyczy to zarówno postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, jak i podziału spadku. Jednocześnie nie tylko opiekun prawny może zostać powołany jako reprezentant osoby ubezwłasnowolnionej w sprawach spadkowych. W tym przypadku należy przede wszystkim zadbać o interesy i majątek tej osoby. Zgodnie z art. 175 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy do opieki nad ubezwłasnowolnionym całkowicie stosuje się odpowiednio przepisy o opiece nad małoletnim z zachowaniem dalszych przepisów ww. kodeksu. Nadto Sąd opiekuńczy bada sprawozdania i rachunki opiekuna pod względem rzeczowym i rachunkowym. Sądowa kontrola przedstawionych przez opiekuna sprawozdań dokonywana jest pod względem rzeczowym, co oznacza, że obejmuje zasadność i celowość działań podejmowanych przez opiekuna, natomiast rachunki sprawdzane są pod względem zasadności poniesionych wydatków i nakładów oraz poprawności pod względem rozliczeniowym.

 

Zarząd majątkiem osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej

Częścią nadzoru nad opiekunem jest również udzielanie sądowej zgody na czynności opiekuna dotyczące majątku ubezwłasnowolnionego, a przekraczające tzw. zwykły zarząd. Wskazuje na to m.in. Art.156.  KRO, według którego opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego. Owe: „ważniejsze sprawy” należy rozumieć właśnie jako czynności przekraczające zwykły zarząd, a więc odmienne od bieżących, rutynowych czynności zabezpieczających majątek. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu należą, m.in.:

1. nabycie, zbycie, obciążenie nieruchomości oraz praw na nieruchomości, zawarcie umowy dzierżawy nieruchomości;
2. nabycie, zbycie, dzierżawa przedsiębiorstwa zarobkowego;
3. zbycie, nabycie wartościowych rzeczy ruchomych;
4. zaciągnięcie, udzielenie np. pożyczki, zobowiązań wekslowych;
5. poręczenie i przyjęcie cudzych długów;
6. dokonanie darowizn, zrzeczenie się dziedziczenia, odrzucenie spadku;
7. przekazanie przez opiekuna zarządu majątkiem dziecka osobie trzeciej.

 

Dokonanie czynności przekraczających zwykły zarząd bez wymaganej zgody wiążę się z nieważnością czynności.

 

---