Jak rozpocząć działalność społeczną? Stowarzyszenie 'rejestrowe’, stowarzyszenie zwykłe i fundacje
Czy zastanawialiście się kiedyś nad rozpoczęciem działalności społecznej? Wiele słyszy się o powoływaniu kolejnych stowarzyszeń czy fundacji, ale ja to formalnie wygląda? Czy wymagania są bardziej rygorystyczne niźli przy rozpoczynaniu działalności gospodarczej?
Jakie są najpopularniejsze formy organizacji pozarządowych?
Najpopularniejsze formy organizacji pozarządowych to stowarzyszenia i fundacje.
Prawo o stowarzyszeniach rozróżnia dwa rodzaje stowarzyszeń, które dla ułatwienia określamy je jako stowarzyszenia „rejestrowe” i stowarzyszenia zwykłe. Każde stowarzyszenie to organizacja, w której najwyższą władzę zawsze mają jego członkowie . Do jego założenia jest potrzebna grupa ludzi (min. 7 osób do utworzenia stowarzyszenia rejestrowego; min. 3 osoby przy stowarzyszeniu zwykłym). Do założenia stowarzyszenia nie jest potrzebny majątek.
Natomiast fundację zakłada fundator (lub fundatorzy) i do jej założenia niezbędnym elementem jest zatem majątek, a o tym kto ma najwyższą władzę w fundacji stanowi jej statut.
Na czym polega prowadzenie fundacji?
Fundator ustanawiający fundację, wyposażając ją w majątek niezbędny do działania. Zgodnie z przepisami fundacja jest powoływana do realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych.
- Pierwszym formalnym krokiem zmierzającym do jej powstania jest złożenie przez fundatora oświadczenia woli o ustanowieniu fundacji. Takie oświadczenie musi być złożone w akcie notarialnym (przed notariuszem) lub w testamencie.
- Jednak fundacja uzyskuje osobowość prawną i możliwość działania dopiero po zarejestrowaniu w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).
Istotą fundacji jest istnienie majątku przeznaczonego przez fundatora na publicznie użyteczny cel. Najważniejszym aktem prawnym regulującym działania fundacji jest Ustawa o fundacjach. Ustawa ta zawiera stosunkowo niewiele zapisów i daje bardzo dużą swobodę w zakresie konstruowania statutu, czyli dokumentu w oparciu o który fundacja działa. To w statucie są opisane najważniejsze informacje o fundacji – m.in. o tym jakie fundacja ma organy władzy, ile osób musi być w tych organach, jak wygląda kwestia sprawowania władzy i podejmowania decyzji, kto dokonuje wyboru osób zasiadających we władzach fundacji. Co do zasady statut jest ustanawiany przez fundatora, co daje fundatorowi bardzo duży wpływ na to jak fundacja będzie funkcjonować.
Na czym polega prowadzenie działalności społecznej za pomocą stowarzyszenia?
Zacznijmy od tego, iż prawo o stowarzyszeniach przewiduje dwie formy stowarzyszeń: stowarzyszenie rejestrowe i stowarzyszenie zwykłe.
Są pomiędzy tymi formami podobieństwa, ale są też różnice. Podstawowa różnica jest taka, że tzw. Stowarzyszenie rejestrowe – jak sama nazwa wskazuje – jest rejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym. Dlatego umownie nazywamy je właśnie stowarzyszeniem rejestrowym. Natomiast stowarzyszenia zwykłe są wpisywane do ewidencji stowarzyszeń zwykłych prowadzonej przez starostę.
Wszystkie stowarzyszenia są tworzone przez grupę osób (np. przyjaciół, bliższych i dalszych znajomych, członków rodziny), które mają wspólne zainteresowania lub wspólny cel (np. chcą uchronić przed zniszczeniem przedwojenną fabrykę). Razem chcą rozwijać swoje zainteresowania lub osiągnąć wyznaczony sobie cel (np. wpisać zabudowania fabryki do rejestru zabytków).
Jakie kroki należy poczynić aby założyć stowarzyszenie?
Żeby założyć stowarzyszenie „rejestrowe” trzeba zebrać co najmniej 7 osób. Do założenia stowarzyszenia zwykłego wystarczą 3 osoby. Czasem są to osoby, które na początku prowadziły działalność społeczną jako grupa nieformalna. Np. może to być kilku miłośników filmu animowanego, którzy organizują mały otwarty pokaz filmów animowanych. Okazuje się on sukcesem i powstaje pomysł, aby rozwinąć tę działalność, zwłaszcza, że na pokazie zjawili się inni entuzjaści tej dziedziny. Od takiego pomysłu już tylko krok do sformalizowania tej działalności; łatwiej jest prowadzić pewne działania, np. zbierać pieniądze na zorganizowanie kolejnego przeglądu filmów, jako stowarzyszenie zarejestrowane w KRS. Może też okazać się, że w tym momencie wystarczy nam tylko zgłoszenie swojej działalności jako stowarzyszenie zwykłe.
Czy możemy działać społecznie w innych formach niż stowarzyszenia i fundacje?
Oczywiście. Stowarzyszenia i fundacje to tylko najczęściej wybierane formy działalności społecznej. Są też jednak inne możliwości – inne formy organizacji. Można też prowadzić działalność niesformalizowaną. Jednym z przykładów innej formy działania są wspomniane przeze mnie grupy nieformalne czyli prowadzenie działalności społecznej, której działalność nie jest nigdzie rejestrowana. Warto zatem angażować się w działania społeczne, gdyż mamy możliwość w większym stopniu wpłynąć na otaczający nas świat.
Aplikant radcowski Mateusz Kiraga
Comments are closed.