Podatek PCC

W dzisiejszym wpisie postaram się wyjaśnić i przybliżyć tematykę podatków. Jak mówi słynne powiedzenie Benjamina Franklina „na świecie pewne są dwie rzeczy – śmierć i podatki.” Każdy z nas styka się w swoim codziennym życiu z obowiązkiem płacenia danin państwu. Jedną z takich opłat jest podatek kryjący się pod „tajemniczym” skrótem PCC. Postaram się dzisiaj przybliżyć co się kryje za tymi literami.

Czym jest podatek PCC?

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) to danina, którą należy opłacić od dokonania czynności prawnych, które z kolei nie zostały obciążone podatkiem VAT. Najprościej rzecz ujmując przy dokonywaniu pewnych czynności w tym przede wszystkim przy zawieraniu niektórych umów, musimy państwu zapłacić za tą możliwość.

Co jest podstawą opodatkowania? Od czego zapłacimy ten podatek?

Szczegółowe regulacje w tej kwestii zawiera ustawa z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 tej ustawy podatek ten będziemy musieli zapłacić od następujących czynności:

  • umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
  • umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
  • umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
  • umowy dożywocia,
  • umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
  • ustanowienia hipoteki,
  • ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
  • umowy depozytu nieprawidłowego,
  • umowy spółki.

Należy pamiętać, że podatkowi podlegają jednocześnie zmiany wyżej wymienionych umów, jeżeli będą one prowadziły do podwyższenia podstawy opodatkowania, a także orzeczenia sądów oraz ugody wywołujące takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne.

Jakie są stawki podatku PCC?

Wysokość podatku zależy od tego z jakim rodzajem czynności lub umowy mamy do czynienia. Można wyróżnić następujące stawki lub kwoty:

  • sprzedaż, zamiana, dział spadku, zniesienie współwłasności oraz darowizna:
    • rzeczy ruchomych – 2% podstawy opodatkowania,
    • praw majątkowych – 1% podstawy opodatkowania,
  • ustanowienia hipoteki:
    • na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej – 19 zł,
    • na zabezpieczenie wierzytelności istniejących – 0,1% od łącznej kwoty zabezpieczonych wierzytelności
  • ustanowienie odpłatnego użytkowania oraz odpłatnej służebności – 1% podstawy opodatkowania,
  • pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego – 0,5% podstawy opodatkowania,
  • spółki – 0,5% podstawy opodatkowania.

 

Kiedy i jak mamy opłacić PCC?

Podatek musimy zapłacić do 14 dni od momentu, gdy powstał obowiązek podatkowy. Zazwyczaj jest to dzień zawarcia umowy. Podatnik musi wypełnić formularz PCC-3, obliczyć tam należną daninę i wpłacić ją w kasie urzędu skarbowego lub zrobić przelew na jego konto.  Co ważne, w przypadku, gdy zawieramy umowę w formie aktu notarialnego nie ma konieczności opłaty w urzędzie gdyż płatności dokonuje się bezpośrednio u notariusza.

Czy w każdym przypadku musimy zapłacić PCC?

Oczywiście, jak w przypadku większości podatków i tutaj mamy pewne zwolnienia. Do najważniejszych należą m. in.

  • umowy pożyczki do kwoty 1000 zł,
  • pożyczki udzielane w formie pieniężnej między osobami z najbliższej rodziny nawet jeżeli wysokość takiej pożyczki przekracza kwotę wolną od podatku (obecnie 9637 zł), tutaj musimy natomiast udokumentować otrzymanie przez bliską osobę pieniędzy na rachunek bankowy lub przekazem pocztowym,
  • i przede wszystkim sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł. Jeżeli więc kupimy od sąsiada kosiarkę za 300 zł to nie musimy płacić podatku. Jeżeli kupimy już jednak od tego sąsiada samochód za sumę 15 000 zł, będziemy musieli zapłacić za to fiskusowi.

Co jeżeli nie zapłacimy podatku PCC?

W przypadku gdy nie zapłacimy stosownego podatku musimy niestety liczyć się z konsekwencjami. Podatnik, który nie złoży w ciągu 14 dni od daty zakupu samochodu deklaracji PCC-3, naraża podatek na uszczuplenie. Możemy w tym przypadku podlegać karze za wykroczenie skarbowe lub nawet przestępstwo w zależności od wysokości podatku, którego nie zapłaciliśmy. W przypadku wykroczenia fiskus może nałożyć na nas karę od 1/10 do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. W przypadku przestępstwa jesteśmy narażeni na karę grzywny lub nawet w skrajnych przypadkach na karę pozbawienia wolności do 5 lat.

Musimy też liczyć się w niektórych sytuacjach z zapłatą aż 20% podatku w ramach kary. Stawkę taką zapłacimy, jeśli urząd skarbowy lub urząd celno-skarbowy przeprowadzi kontrolę, w trakcie której okaże się, że:

  • mamy umowę pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub o ustanowieniu na twoją rzecz użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany – a podatek nie został opłacony,
  • mamy pożyczkę pieniężną od kogoś z najbliższej rodziny (małżonka, dzieci, wnuków, prawnuków, rodziców, dziadków, pasierba, rodzeństwa, ojczyma lub macochy) i nie potrafimy udokumentować otrzymania tych pieniędzy na swój rachunek bankowy albo przekazem pocztowym

Jeżeli podatnik spóźnił się z zapłatą podatku PCC, może uniknąć kary pod pewnymi warunkami. Musimy wtedy złożyć w urzędzie skarbowym oświadczenie zwane również czynnym żalem. W takim oświadczeniu musimy przyznać się do braku uiszczenia podatku oraz zobowiązać do zapłaty wszystkich zaległości wraz z odsetkami. Należy pamiętać, że musimy to zrobić zanim fiskus dopatrzy się naszego przewinienia.

 


 

r.pr Paweł Kaczmarek

r.pr Paweł Kaczmarek