Opodatkowanie darowizny
Jak powszechnie wiadomo, opodatkowanie darowizny jest zależne od stopnia pokrewieństwa z darczyńcą, a jego wysokość ustalana jest na podstawie ściśle przyjętych kryteriów. Zacznijmy jednak od początku…
Darowizna jako nieodpłatne przekazanie składnika majątku na rzecz drugiej osoby opodatkowana jest podatkiem od spadków i darowizn. W niektórych sytuacjach po spełnieniu określonych warunków można skorzystać ze zwolnienia z płacenia podatku.
Darowizna a grupy podatkowe
Na gruncie podatku od spadków i darowizn istnieją 3 grupy podatkowe:
- grupa I: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie;
- grupa II: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych;
- grupa III: inni nabywcy.
*W obrębie I grupy podatkowej wyróżnia się tzw. grupę 0, określonej w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, należą do niej
- małżonkowie,
- zstępni (dzieci, wnuki),
- wstępni (rodzice, dziadkowie),
- pasierb, rodzeństwo,
- ojczym i macocha,
są to osoby należące do I grupy, ale z wyjątkiem teścia, teściowej, zięcia i synowej.
Darowizna w rodzinie a opodatkowanie
Dla wszystkich wyżej wymienionych grup podatkowych ustanowiona jest kwota wolna od podatku, do wysokości której nie trzeba uiszczać należności budżetowych. W sytuacji gdy kwota darowizny przekracza kwotę wolną, to obdarowani będą musieli zapłacić podatek od spadków i darowizn.
UWAGA!
Obowiązek podatkowy w przypadku darowizny spada na obdarowanego, co oznacza, że to nie darczyńca, ale osoba, która otrzymuje darowiznę powinna zapłacić ewentualny podatek.
Zgodnie z wyżej przedstawionym podziałem grup spadkowych dla każdej z nich odrębnie ustalana jest kwota wolna od podatku. I tak, od 1 lipca 2023 roku kwota wolna od podatku:
-
- dla I grupy podatkowej to 36 120 zł
- dla II grupy podatkowej to 27 090 zł
- dla III grupy podatkowej to 5 733 zł
Warto mieć na uwadze, że zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
„Jeżeli nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych od tego samego zbywcy następuje więcej niż jeden raz, do czystej wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się czystą wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych dotychczas od tego samego zbywcy w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.”
⇒ Wyjątek stanowi darowizna w rodzinie należącej do 0 grupy podatkowej. W tej grupie darowizna może być całkowicie zwolniona z opodatkowania, nawet gdy przekroczy kwotę wolną, pod warunkiem że obdarowany zgłosi ją do urzędu skarbowego.
Darowizna w rodzinie wymaga zgłoszenia w urzędzie skarbowym
Przekazanie darowizny w obrębie grupy 0 po przekroczeniu kwoty 36 120 zł wymaga złożenia w urzędzie skarbowym formularza SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od momentu przekroczenia limitu. Tylko wtedy darowizna będzie zwolniona z podatku. Po złożeniu formularza do urzędu, obdarowani mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania niezależnie od wysokości darowizny, nie ma bowiem żadnego limitu w tym zakresie.
Do wysokości 36 120 zł darowizna w najbliższej rodzinie jest zwolniona z opodatkowania i nie trzeba dokonywać żadnych formalności względem urzędu skarbowego. Jeżeli darowizna przekroczy kwotę wolną zł, to aby korzystać ze zwolnienia z opodatkowania, w terminie 6 miesięcy należy ją zgłosić do urzędu skarbowego.
Darowizna środków pieniężnych
Nieco inaczej sytuacja klaruje się w zakresie darowizny stricte pieniężnej. Przekazanie pieniędzy w grupie 0 w każdym przypadku powinno zostać odpowiednio udokumentowane, a po przekroczeniu kwoty wolnej dodatkowo zgłoszone do urzędu skarbowego. Konieczne jest zatem posiadanie dowodu przekazania na rachunek płatniczy nabywcy darowizny bądź innego dokumentu, który pozwala na weryfikację darowizny niezależnie od jej wysokości. Dopiero wówczas można skorzystać z prawa do zwolnienia z płacenia podatku.
Reasumując, w sytuacji gdy darowizna pieniężna przekroczy ustalony limit, nie podlega opodatkowaniu w zerowej grupie podatkowej, gdy:
- zostanie przekazana przelewem bankowym lub w innej formie pozwalającej na jej weryfikację;
- zostanie zgłoszona do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania.
Niezgłoszenie Darowizny do urzędu
Niezgłoszenie darowizny przez osobę, która może korzystać ze zwolnienia skutkuje tym, że podlega ona opodatkowaniu. Nie ma możliwości bowiem przywrócenia terminu zgłoszenia darowizny do urzędu.
Aplikant radcowski Malwina Babut-Michalska
Comments are closed.