Motyw 73 RODO i art. 23 RODO
Jak zachować prawo do informacji o operacjach na naszych danych osobowych? Jak uratować nasze prawa i naszą wolność? Poniżej krótka analiza przepisów RODO, której inspiracją były przyjęte w ostatnim czasie wytyczne EROD.
21 grudnia 2020 r. na stronie Urzędu Ochrony Danych Osobowych pojawiła się informacja o przyjęciu przez Europejską Radę Ochrony Danych (EROD) wytycznych w sprawie ograniczeń praw osób, których dane podlegają wielorakim operacjom przetwarzania. Ograniczeń dokonano na podstawie art. 23 RODO i zasad wskazanych w motywie 73 RODO. Poinformowano także o rozpoczęciu niespełna dwumiesięcznych konsultacji publicznych w tej sprawie. Celem wytycznych jest wskazanie warunków stosowania ograniczeń z art. 23 RODO i uzyskanie opinii o nich w świetle Karty praw podstawowych UE i RODO.
Z treści artykułu 23 RODO wynika, że można aktem prawnym ograniczyć zakres obowiązków podmiotów i praw osób przewidzianych przy przetwarzaniu danych osobowych, jeżeli ograniczenie takie nie narusza istoty podstawowych praw i wolności oraz jest w społeczeństwie środkiem niezbędnym i proporcjonalnym, służącym innym wartościom nadrzędnym w stosunku do praw osoby.
Motyw 73 RODO wskazuje, że ograniczenia dotyczą informacji o operacjach na swoich danych osobowych, możliwości ich sprostowania lub usuwania, prawa do przenoszenia danych, prawa do sprzeciwu, zawiadamiania osoby, której dane dotyczą, o naruszeniu ochrony danych osobowych oraz określonych powiązanych obowiązkach administratorów.
Należy przypomnieć, że ograniczenia te mogą wynikać w sytuacji realizowania przez państwo atrybutów władzy nadrzędnej w stosunku do praw osoby w zakresie jej prywatności. Rozporządzenie RODO wymienia dziesięć takich przypadków. Chodzi między innymi o:
- zapewnienie bezpieczeństwa narodowego i obrony państwa, bezpieczeństwa publicznego, w tym ochrony życia ludzkiego;
- zapobieganie przestępczości; funkcje kontrolne związane ze sprawowaniem władzy publicznej
- ochronę ważnego interesu gospodarczego lub finansowego państwa; tym kwestie pieniężne, budżetowe i podatkowe;
- ochronie niezależności sądów i postępowania sądowego; a także prowadzenie rejestrów publicznych z uwagi na względu na ogólny interes publiczny; zapobieganie naruszeniom zasad etyki w
- zawodach regulowanych, przetwarzanie zarchiwizowanych dane osobowe w ramach dawnych systemów państw totalitarnych;
- ochronę osoby, której dane dotyczą, lub praw i wolności innych osób; a także egzekucji roszczeń cywilnoprawnych
- sprawy ochrony socjalnej, zdrowia publicznego i różne cele humanitarne.
Ze względu na zakres i ważność przedstawionych ograniczeń EROD widzi potrzebę dokładnej analizy kryteriów stosowania ograniczeń, ocen, których należy dokonywać, dotyczących tego, jak osoby, których dane dotyczą, mogą wykonywać swoje prawa po zniesieniu ograniczeń oraz konsekwencji naruszeń art. 23 RODO. EROD przypomina, że każde ograniczenie musi szanować istotę prawa, które jest ograniczane oraz że ograniczenia będące obszerne i uciążliwe w zakresie, w jakim unieważniają podstawowe prawo do ochrony danych osobowych w jego istocie, nie mogą być uzasadnione. Ponadto wytyczne analizują w jaki sposób środki prawne określające ograniczenia muszą spełniać wymóg przewidywalności i analizują podstawy ograniczeń wymienionych w art. 23 ust. 1 RODO oraz obowiązki i prawa, które mogą zostać ograniczone.
EROD przedstawiła również wyjaśnienie testu „niezbędności i proporcjonalności”, któremu ograniczenia muszą zostać poddane i go spełnić w oparciu o art. 23 ust. 1 RODO. Ograniczenia mają uzasadnienie, o ile jest to niezbędne i proporcjonalne w warunkach życia społecznego i publicznego. Może tu chodzić o przeprowadzenie takiego testu „niezbędności i proporcjonalności” wprowadzanych ograniczeń w oparciu o art. 23 ust. 1 RODO.
Jeszcze raz należy powtórzyć: ograniczenia autonomii i praw osoby powinny być zgodne z wymogami Karty praw podstawowych oraz Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka, a przede wszystkim mieć na uwadze podstawowe wolności osoby. Kardynalne jest stwierdzenie: „o ile jest to niezbędne i proporcjonalne” w warunkach życia publicznego i społecznego.
Obecne realia życia codziennego wskazują na postępujące ograniczanie prywatności osoby i jej praw, uzasadniane troską państwa o bezpieczeństwo i zdrowie publiczne. Można powiedzieć, że zostały przekroczone granice autonomii osoby i rodziny. Tym bardziej teraz, w czasie nadchodzących świąt Bożego Narodzenia i zbliżającego się końca 2020 roku staje przed każdym z nas pytanie jak zadbać o zachowanie naszej intymności i naszej prywatności. Jako, że historia lubi się powtarzać, podpowiedzi można szukać w tekstach utworów z lat ubiegłych. W 1980 roku Wojciech Młynarki śpiewał własny piękny tekst Przetrwamy, który z muzyką Jerzego Derfela dodawał otuchy i rodził nadzieję. Oto jego fragmenty:
Dopóki zwykłe, proste słowa…
Dopóki z sobą rozmawiamy
Z szacunkiem, ciepło szczerze miło,…Uwierzmy – szarzy i zmęczeni,
że ten nasz trud nie wszystek minie,
A gdy moc naszą dostrzeżemy
Tu, w naszym domu i rodzinie,Dopóki obrus rozścielamy,
Choćby i było na nim biednie,
To w dni świąteczne i powszednie –Przetrwamy,
Przetrwamy,
Przetrwamy.
IODO Henryk Sylwester Byzdra
Comments are closed.